In de Japanse vechtkunst zijn er drie stadia van ervaring en vaardigheid.

Shu is discipline opbouwen nodig om de oefeningen uit te voeren. Steeds herhalen tot we goed genoeg zijn om ons te verdedigen of om een aanval in te zetten.

In de Ha fase gaan we variëren en dus vernieuwen.

Ri staat toe los van de aangeleerde vorm te acteren. Bewegingen, acties en methodes zijn zo goed geïnternaliseerd dat we met zelfvertrouwen dansen, creatief zoals we willen. Zonder bepaalde wetmatigheden uit het oog te verliezen. Een voorbeeld in de vechtsportkunst is zwaartekracht. Die geldt voor ons allemaal.

In het dagelijks leven, wat we doen en waar we goed in worden, geldt hetzelfde. Autorijden is lastig in het begin, totdat het makkelijk wordt. En Ri zorgt ervoor dat we in een flits kunnen remmen of uitwijken. Of dat we soms gedachteloos 3 minuten rijden en ons er niet van bewust waren wat we eigenlijk deden.

In het werk, sport, met alles wat we doen, gelden dezelfde wetten. Shu kan nooit worden overgeslagen en voor Ri komt altijd Ha. Anders gezegd: oefening baart kunst.