Een veelgehoorde maar niet altijd begrepen term is true costing of true cost accounting. Dit zijn alle niet berekende en meegenomen werkelijke kosten van een product.

Een veel aangehaald voorbeeld is de fastfood hamburger van €1,99. De eigenlijke prijs varieert van €15 tot €30, afhankelijk van de rekenmethode. De hamburger is zo goedkoop omdat een aantal zaken niet zijn meegerekend. Dit kan zijn de veroorzaakte milieuschade aan het gebied waar de koeien grazen in Zuid-Amerika. De hoeveelheid water nodig voor 100 gram rundvlees is astronomisch; ruim 1500 liter.  Wetenschapper Vaclav Smil heeft uitgerekend dat er 25 kg voer nodig is voor 1 kg rundvlees. Regenwoud moet daarvoor bovendien plaatsmaken voor sojavelden. Dit zijn allemaal duidelijke en sprekende voorbeelden. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de CO2-uitstoot tijdens productie en vervoer.

Bij vrijwel alle producten waar de prijsrace naar de bodem leidend is, is een vergelijkbare berekening te maken. Op prijs concurreren is niet zo moeilijk als de echte kosten niet worden meegerekend. Deze worden namelijk afgewenteld op mens en milieu in een ver land. Wetgeving daar is veelal niet zo scherp als in Europa. En goedkope arbeid in productielanden is de enige manier om te overleven en om zo goedkoop mogelijk kunnen leveren aan ons in het Westen.

In de meubelplaatindustrie bijvoorbeeld kunnen deze verborgen kosten zijn de vervuiling van de omgeving waar de producten worden gemaakt. Of de arbeidsomstandigheden waaronder de werknemers werken. Pensioenen bestaan daar veelal niet en bij ziekte kan een medewerker verder thuisblijven. Ontslag is niet nodig want er zijn vaak geen arbeidscontracten, laat staan ziekteverlofregelingen.

Dit soort negatieve externe factoren worden vrijwel nooit meegenomen in economische vergelijkingen tussen producten op de Nederlandse markt. Als in China gemaakt gifhoudend spaanplaat moet worden vervoerd naar Nederland dan wordt de CO2 belasting niet meegenomen in de gemaakte kosten. Door de globalisering is het erg lastig goed te kunnen oordelen wat de goede en slechte effecten zijn als we geen rekening houden met de werkelijke kosten.

Een eenvoudige manier om verantwoordelijkheid te nemen is door te kiezen voor producten die in Nederland worden gemaakt. Groot voordeel is dat de hele productie kan worden gevolgd en ethische, ecologische en sociale factoren kunnen worden beoordeeld. Hierdoor zijn de werkelijke kosten inzichtelijk. Dit laat dan zien dat de (kost)prijs van een Nederlands product lager is dat wat van ver moet komen en onder dubieuze omstandigheden kan zijn gefabriceerd.

De prijsrace naar de bodem is geen duurzaam beleid. Niet voor de producent en ook niet voor de consument. Uiteindelijk betaalt deze laatste namelijk de rekening. De opinie is aan het verschuiven. We worden steeds bewuster van het belang van duurzaam, ecologisch en sociaal. Hoe meer we made in Holland gaan zien hoe sneller we samen een duurzame samenleving realiseren. Ook voor de volgende generatie.