Als je net als ik soms niet weet waar je moet beginnen dan kan de ‘Drie Keer Tien’ methode werken.

Of het nu om opruimen van de zolder gaat, het bureau of het schrijven van een artikel; opbreken in drie keer tien kleine stukjes maakt het leuk en behapbaar. Voorbeeld. Het bureau en de werkkamer bezaaid met zooi. Het overkomt (overkwam) mij wekelijks.

Door tien kleine dingen op te rapen, deze te tellen, en weg te bergen wordt de werkplek weer zichtbaar. Doe je dat dan nog twee keer, dan is in minder dan 5 minuten de hele kamer opgeruimd.

Het lijkt een kunstmatige techniek, maar het zorgt dat we niet meer als een berg hoeven op te kijken tegen een klusje dat voor ons ligt.

Hoe meer haast, hoe trager je vooruit lijkt te komen. Waarheid als een koe.

Minder haast kan door meer tijd te nemen en minder in te plannen.

Het werkt.

Beter (leren) denken gaat sneller als je de tijd neemt om te denken.

Wat helpt is dingen opschrijven. Daarvoor nodig namelijk is goed denken. Gedachten op papier maakt gebrek aan begrip zichtbaar. Vandaar dat opschrijven werkt. Om beter te leren denken.

De mens ging tot vrij recent naar bed als het donker werd en stond op bij het eerste ochtendgloren. Nu gaan we veel later slapen, omdat we electriciteit en licht hebben. Dat heeft veel voordelen. Maar ook een nadeel.

Ons bioritme ingesteld op de seizoenen raakt verstoord. Een belangrijke factor is het blauwe licht van onze apparaten waardoor het slaapritme en dus slapen wordt verstoord. Ook al staat de iPad of the telefoon op ‘nacht’ stand, toch is de frequentie van het licht voor ons slaapritme niet bevorderend. De Wereld Gezondheids Organisatie heeft slaapgebrek en-verstoring zelfs aangeduid als een belangrijke oorzaak van kanker, obesitas en andere gezondheidsproblemen.

Wat werkelijk helpt is vanaf een uur voor het slapen gaan niet meer naar een beeldscherm of TV te kijken. Daar ben ik 2 weken geleden mee begonnen. Nu lees ik een boek bij heel warm licht. Het bevalt uitstekend. Opeens lees ik meer én ik merk dat ik beter slaap.

Met alles wat er aan de hand is in de wereld lijkt deze wijsheid van Marcus vaak vergeten. We kunnen niet zonder anderen.

“Mensen zijn geboren omwille van elkaar. Dus óf help óf tolereer elkaar”. ~ Marcus Aurelius 8.59

In onze communicatie, en in hoe we de dingen afwerken en aanleveren, doen we soms water in de wijn. We verzachten en halen de harde randjes eraf. Doen we dat teveel, dan snijdt het mes niet meer.

Verzachten is makkelijk, maar scherp blijft vaak nodig om  het gewenste resultaat te bereiken.

Consumeren is wat we heel gewoon vinden. En we doen het zonder er veel bij na te denken. Dit las ik vanmorgen:

“De gemiddelde persoon in een rijk land consumeert dertien keer zoveel als een persoon in een arm land.  Wat betreft milieu-impact betekent dit: het hebben van één kind in de VS, Groot Brittanië of West Europa, het equivalent is aan het hebben van dertien kinderen in Bangladesh, Haiti of Zambia. Twee kinderen grootbrengen in een rijk land staat gelijk aan zesentwintig kinderen in een arm land”.

Uit het recente boek: ‘The day the world stops consuming’, door J.B. MacKinnon.

We kunnen dus niet langer zeggen dat de grote problemen in de wereld worden veroorzaakt doordat er teveel mensen zijn. Een relatief kleine groep consumeert gewoon teveel. Daar hoor ik ook bij. Goed om in gedachten te houden bij een volgende aankoop.

Niemand kan alles hebben wat hij verlangt, maar wat wel in zijn macht ligt is niet te willen wat hij niet heeft, en goed en blij gebruik maken van wat hij wel heeft.

Ruim 2000 jaar geleden tekende de Romeinse filosoof Seneca dit op. Door minder te willen en te genieten van wat we al hebben, helpen we ook het klimaat. De hoofdoorzaak van klimaatverandering is ongebreidelde consumptie van vooral dingen die we niet nodig hebben.

“Elk project heeft iemand nodig die zegt: ‘Ik ga dit tot een succes maken’, en die dat dan gaat doen.”

Peter Drucker die dit zei heeft gelijk. Dat werk kan niet aan een ander worden doorgeschoven. Zelfs als je bekend bent, of een expert, dan nog  moet het werk worden gedaan.

En het beste moment is meestal wanneer je er geen zin in hebt.

Een makkelijke truc of een ‘hack’ is minder belangrijk dan we denken. Optimaliseren, simpele manieren en andere tactieken kunnen uiteraard wel helpen.

Principes zijn echter belangrijker dan hacks.  Als je iets hebt gevonden dat werkt, blijf dat dan doen, in plaats van steeds neiuwe trucs proberen.

Details zijn belangrijk. Een offerte of e-mail zonder tikfouten, een keurig afgewerkte foto, een schoon poloshirt.

Details laten zien op welke manier we in de wedstrijd zitten en wat anderen van ons kunnen verwachten.

Zodra we gaan versloffen kan de vraag opkomen: hoe zit het dan met waar we je voor inhuren? Als je iets doet, doe het dan goed, of helemaal niet.

“Veel mensen behandelen hun lichaam alsof het een huurauto is. Een ding waar ze in rondrijden maar niet iets dat ze oprecht willen begrijpen”. ~ Chungliang Al Huang

Een auto stopt uiteindelijk bij slecht onderhoud. Zou het kunnen, dat als we meer zouden snappen van ons lichaam, dat we er meer respect voor zouden hebben?

Twee tips kreeg ik van een sportinstructeur die mensen helpt met een gezondere leefstijl.

Ga geen boodschappen doen als je trek hebt. Dit voorkomt dat we eten kopen dat we proberen te vermijden.  Eten dat je het makkelijkst kunt laten staan is eten dat er niet is. Zorg verder dat gezonde voeding die je het meest wil eten steeds voorradig is.

Bij drukte en stress gaan we sneller ongezonde snacks eten. Junkfood is dan ook troostvoer. Stress gaat meestal voorbij. Onze lichamen hebben we nog lang daarna nodig.

Ideeën komen op elk moment van de dag. Het probleem met het maken van mentale notities is dat de inkt snel vervaagt.

Tijd is geen lijn, maar een serie ‘nu’ punten.

Deze week kwam onze  gratis downloadbare Klimaatalmanak voor Kinderen uit. Het is een bloemlezing van de Klimaatalmanak begrijpelijk voor kinderen vanaf acht jaar. Het grappige is dat deze kinderversie ons ouderen helpt nadenken over wat we aan het doen zijn. En onze kinderen helpen ons herinneren wat écht belangrijk is. Soort voorlezen van kinderen aan ouderen.

Kijk zelf: kost niks en is inspirerend en informatief.  Download de Klimaatalmanak voor Kinderen hier.

Als je bijna 100% weet dat je wordt afgewezen, dan is de angst daarvoor dus onnodig.

En die 99% kans op afwijzing komt meer voor dan we denken: een nieuwe baan, een product dat we aanprijzen, een studiebeurs.

Je weet de uitkomst al en kunt de focus leggen op het werk.

Seth Godin verwijst in zijn blog van vandaag naar een tijdschrift dat iedereen afwijst. Een absurd idee maar inderdaad een goed uitganspunt voor werken zonder angst voor afwijzing.

Een waardevolle gedachte op papier zetten heeft twee voordelen.

Iets handmatig opschrijven, dus niet digitaal, versterkt de gedachte en helpt met de verdere ontwikkeling en uitwerking ervan.

Verder denken wij als mens dat we kunnen vertrouwen op ons geheugen; ‘Op die gedachte borduur ik later wel voort…’. Gedachten zijn vluchtig en we vergeten 75%. Opschrijven zorgt ervoor dat dit niet meer gebeurt.

Schrijf gedachten op papier, en bestudeer ze. Laat ze niet verloren gaan.

Er gaat veel energie verloren door wat we denken over wat anderen van ons vinden.

Stel nu eens dat we gewoon zeggen wat we denken en voelen.

Zij die hier wat van vinden doen er meestal niet toe. En voor hen die ertoe doen in ons leven,  maakt het meestal niet uit.

De meeste stress komt niet omdat we teveel te doen hebben. Het ontstaat doordat we niet afmaken waar we aan zijn begonnen.

Iets afmaken, hoe klein ook, geeft ook een goed gevoel. Dat helpt ook weer om eventueel opkomende stress te verminderen of voorkomen.

Veel on-affe dingen zorgen voor stress.

Je kunt de omstandigheden in je leven analyseren op basis van wat er allemaal ontbreekt.

Je kunt ook af en toe kijken naar alles wat je hebt en hoeveel je het zou missen als het er niet meer zou zijn.

Een huis, een baan, een relatie, gezondheid, een auto, een vakantie, een kast vol boeken. Veel dingen nemen we voor lief en verliezen soms hun waarde. Omdat we eraan gewend zijn geraakt en weer iets nieuws willen.

Deze tweede optimistische variant noemen de Britten ‘count your blessings’. Het werkt.

“En bovenal, kijk met verwondering naar de wereld om je heen omdat de grootste geheimen altijd zijn verborgen op de meest onwaarschijnlijke plekken.  Zij die niet geloven in magie zullen het nooit vinden.” ~ Roald Dahl.

Dit las ik recent op een ander blog. En het gaf de schrijver kippevel.

Ik zie ook waarom.

‘Elke speler dient de kaarten te accepteren die het leven hem of haar deelt; maar eenmaal in de hand, hij of zij alleen beslist op welke manier de kaarten te spelen om het spel te kunnen winnen.’

Ja ja, weer een blauwe tegel, maar deze uitspraak van de Franse schrijver en filosoof Voltaire snijdt wel hout.

Een beperking is alleen een beperking als we deze als excuus zien om niet in actie te komen. Er zijn altijd mogelijkheden.

“Gedoe is pas gedoe als jij er gedoe van maakt”.

Lees nu een erg goed boekje van Frank Schurink; Gedoemanagement.

Gedoe is alles wat irriteert, mensen, lekke band, kritiek van anderen en zo nog een waslijst. Iedereen heeft gedoe, maar niemand heeft hetzelfde gedoe en iedereen heeft er op een andere manier last van. En gedoe hoeft ook niet vervelend te zijn. En sommigen hebben helemaal geen last van gedoe.

Alles is afhankelijk van de manier waarop de hersenen het gedoe benaderen. En het grappige is dat we daar een invloed op kunnen hebben. Wij bepalen wat we wel en wat we niet willen. En wij kunnen omgaan met gedoe zonder dat we er last van hebben.

We lezen in vogelvlucht hoe het komt waarom we reageren zoals we reageren.  Frank laat zien hoe niet in de stress schieten veel  leuker is dan dat wel doen. Erg zinvol en leuk geschreven. En interessant voor iedereen.

Als fotograaf ben ik afhankelijk van licht. Voor mij zijn er twee soorten; het licht dat verlicht of het tegenlicht dat verblindt.

Soms is een beetje tegenlicht mooi. Maar teveel ervan is ook niet goed. Welk licht zijn wij?

Waar alle mensen hetzelfde denken, denkt eigenlijk niemand echt na.

En niet alle andersdenkenden denken beter omdat het anders is.

Wel is het zo dat verbeteringen meestal uit deze hoek komen.

Het grappige van kijken naar hoe de dingen zijn gegaan in het leven, is dat je alleen achteraf de zogenaamde dots kunt connecten.

Steve Jobs zei: je kunt nooit de dots connecten richting de toekomst, alleen terugkijkend. Dat betekent dat je erop moet vertrouwen dat de individuele acties, of dots’, op een of andere manier zullen verbinden, in de toekomst.

“Als je probeert om iets afzonderlijks op te pakken, dan blijkt dat het verbonden is met al het andere in het universum.”

Dit schreef de Schots-Amerikaanse natuuronderzoeker John Muir in 1902. En verhip, het is waar. Alles is verbonden met alles, en alles wat we doen heeft invloed op iets anders.

Dit is hoopgevend. Wat het geeft kracht om dingen te doen omdat we weten dat het een effect heeft. Of om dingen te laten…

“Koester grote gedachten, want je zult nooit hoger komen dan je gedachten”. ~ Benjamin Disraeli

Alles gebeurt twee keer. De eerste keer met de gedachte, de tweede keer in het echt.

Het maakt niet uit wat we zoeken. Vreugde, moeilijkheden, teleurstelling, een leermoment, humor, kalmte, perspectief… of wat dan ook.

Los van de omstandigheden die we tegenkomen, we zullen het vinden als we besluiten het te vinden.

‘Moment’ is een app die laat zien hoe vaak en hoe lang je op je smartphone zit.  Volgens de ontwikkelaar pakken Moment gebruikers gemiddeld 39 keer hun toestel en kijken dan 3 uur per dag naar het scherm. Slechts 12 procent scoort minder dan een uur.

Dit zijn conservatieve cijfers. Moment gebruikers zijn zich meestal bewust van hun gedrag en proberen het te minderen. Honderden miljoenen of zelfs miljarden gebruikers scoren vele uren meer.

Deze cijfers geven alleen het aantal uren kijken naar het scherm aan. Niet meegerekend zijn de uren dat we luisteren naar podcast, video, audioboeken.. We zijn dus eigenlijk nooit meer een moment alleen.

Hierover gaat het boek Digital Minimalism van Cal Newport. Een aanrader voor als we van de smartphoneverslaving afwillen.

Digitaal minimalisme is een filosofie waarmee technologie en tijd online beperkt worden ingezet.

De focus ligt op slechts enkele zorgvuldig geselecteerde en geoptimaliseerde activiteiten die de dingen die je waardeert krachtig ondersteunen, waardoor je verheugd al het andere kunt missen.

Dit is vrij vertaald de definitie gegeven door Cal Newport in zijn gelijknamige boek Digital Minimalism. Het is een opluchting te lezen dat er nog wat te doen is aan onze online dopamineverslaving.

Als we iets communiceren, zowel verbaal als schriftelijk, dan is de hoeveelheid tekst vaak omgekeerd evenredig aan hoe diep we over het onderwerp hebben nagedacht.

Helderheid en duidelijkheid volgen na rigoureus onderzoek en nadenken. Beknoptheid vloeit voort uit helderheid.

Als je ergens wil komen dan kan het goed zijn wat vaker op je intuïtie te vetrouwen dan op je twijfels.

“Durven is je evenwicht verliezen. Niet durven is je leven verliezen.” ~ Søren Kierkegaard

Uit balans raken kan onwennig maar ook heerlijk zijn, wetende dat je gegroeid bent en dat het evenwicht altijd weer terug komt. Durven is dus winnen.

Hoe meer variabelen, hoe handiger het is om een buffer in te bouwen.

Stel je hebt een complex project of opdracht, dat dagen of weken duurt. Bouw dan extra dagen of een extra week in. En in elke dag wat extra tijd.

Een buffer inbouwen geeft rust. Ga je op reis, al is het maar naar een afspraak? Tijd inbouwen voor vertraging geeft rust.

Hetzelfde geldt voor financiele zaken. Een cashbuffer geeft rust. Er kan altijd iets gebeuren.

Een buffer zorgt dat je kan uitwijken, vertraging kan hebben, het een extra week of maand kan uitzingen.

Een buffer geeft rust.

Een positieve confrontatie laat zien dat je om iemand geeft.

Wie gaat je missen als je er niet meer bent?

Een goede vraag die je kunt stellen om te kijken wie werkelijke waarde van je ontvangt.

Zoals de krant die elke ochtend trouw op de mat ploft er op een dag niet is. Als je dan het denktt, hee, waar is mijn krantje, dan heeft dat krantje een waarde.

Wie gaat jou, jouw dienst of jouw organisatie missen als je vandaag zou stoppen? Die soms kleine doelgroep is de groep waarop je al je aandacht richt, vandaag.

Als je altijd maar gewoon probeert te zijn, dan zul je nooit weten hoe geweldig je kunt zijn. ~ Maya Angelou.

De haastparadox houdt in dat we denken tijd te besparen door dingen snel te doen. Hoe komt het dat we toch vaak haast hebben terwijl we dit weten?

Met haast gaan dingen vaker fout dan goed. Met rust gaan dingen vaker goed dan fout.

Oplossing: minder doen. Keuzes maken. Focus. Meer plezier.

Rijk en succesvol zijn de basis voor geluk? Geen spullen maar de kwaliteit van relaties…

Uit MaatschappijWij : “Wie een blik werpt op sociale media krijgt de indruk dat jong en oud massaal bezig is om rijk en succesvol te worden. Best gek, vooral als je bedenkt dat die dingen niets te maken hebben met een gezond en gelukkig leven. De ingrediënten daarvoor vind je namelijk dichterbij huis.”

Goede sociale banden, de kwaliteit van je relaties en je tevredenheid daarover, dat maakt ons gelukkig.

Er is niets krachtiger dan een vraag.

Moeten we alles geloven of herhalen wat wordt gezegd?

Ook dat is een vraag die tot verandering kan leiden.

Lees nu De Meeste Mensen Deugen van Rutger Bregman in de Engelse vertaling ‘Human Kind’.

Onze voorouders waren allergisch voor ongelijkheid. We waren jager verzamelaars en er rustte een taboe op aanleggen van voorraden. Dat was ook niet goed mogelijk, omdat we continu aan het rondreizen waren. De één mocht en kon zich dus niet meer toeëigenen dan nodig voor dagelijks gebruik. We verzamelden geen spullen maar vriendschappen.

Bregman legt uit hoe dit begon te veranderen toen we nederzettingen gingen bouwen aan de vruchtbare overs van de Nijl. Dat was de aanleiding dat mensen zich meer gingen toeëigenen en bewaren dan strict noodzakelijk en was dit het begin van de moderne samenleving die we nu kennen.

Hoe zou het zijn als we ons zouden voorstellen terug in de tijd te gaan?  Waarin vriendschappen en elkaar helpen en vertrouwen, belangrijker zijn en meer energie geven dan het verzamelen en bewaken van spullen? Het dichtst bij dit gevoel komt mogelijk een eenvoudige vakantie met een kleine rugzak. Van dag tot dag vlinderen van plek naar plek met de mensen van wie je houdt. Of alleen en open voor nieuwe ontmoetingen?

Overigens is de titel ‘Human Kind’ een prachtige vertaling van het Nederlandse origineel. Mensen zijn in de basis namelijk gewoon ‘kind’, aardig.

Er gaan jaren oefenen overheen voordat iemand wordt gezien als een natuurtalent.

Eerst dacht ik dat ik streed om rubberbomen te redden. Toen dacht ik dat ik streed om het Amazoneregenwoud te redden. Nu realiseer ik me dat ik vecht voor de mensheid. ~ Chico Mendes    (uit De Klimaatalmanak)

Iemand die praat terwijl je zou willen dat hij luistert is saai. ~ Ambrose Bierce

Dat is ook op mijzelf los te laten. Praten terwijl de ander eigenlijk wil dat ik naar haar luister.  Dat doe ik nogal eens.

Vaak luisteren we helemaal niet en zijn alleen maar bezig met het formuleren van het antwoord.

Luisterende mensen zijn niet snel saai.

Mensen zijn of ergens fel tegen, of er helemaal voor. Polarisatie is een veel gehoorde term. Soms willen ons ook daarom niet uitspreken en zitten we veilig ergens in het midden. Makkelijk, maar niet altijd bevredigend.

Wat kan helpen zijn een paar dingen die je kunt doen om uit die impasse te komen zonder in de polarisatie mee te gaan.

Aandacht op iets anders: niet meer het harde nieuws volgen, daar worden we niet vrolijker van. Niet negeren, maar wel in perspectief zetten. Meer aandacht geven aan oplossingen en proberen bruggenbouwer te zijn.

Stap uit je  kring: praat met mensen uit andere omgevingen. Ga gesprekken aan met mensen die andere standpunten hebben. Dat kan nieuwe inzichten opleveren.

Spreek je uit: span je in voor een goed doel, schrijf eens een stuk, ga in gesprek, klim op de zeepkist. Doe mee.

Onwetend zijn is niet zo erg als niet willen leren. ~ Benjamin Franklin

Hoe vaak zijn we niet in een gesprek verwikkeld en de ander vertelt iets waar we het niet mee eens zijn. Dat kan terecht of onterecht zijn. De andere heeft geen gelijk, en we weten dat, of de andere heeft wel gelijk en we weten dat niet.

Hoe dan ook, het is altijd goed de andere eerst uit te laten spreken. Met het simpele commentaar: ‘Ik hoor wat je zegt’. De ander weet dan dat je luistert. En verhoogt het de kans dat het tot een gelijk komt of in elk geval tot een prettig gesprek.

Een simpele vraag die gedrag soms kan veranderen:

Wat ik op het punt sta te gaan doen, brengt me dat dichterbij of verder weg van wat belangrijk is?

“Ik heb een lang leven gehad met veel moeilijkheden, waarvan de meeste nooit hebben plaatsgevonden”. ~ Mark Twain, Amerikaans schrijver.

Het merendeel van de dingen waar we last van hebben veroorzaken we zelf.  Door veel op te stapelen en dan dat allemaal zo snel en zo goed mogelijk te willen afhandelen. Dan kijken we daar weer tegenop.

Dit hoeft niet nodig te zijn. De voornaamste oorzaken van onze frustraties zijn gebrek aan tijd, teveel te doen en geen energie.

Op het moment dat je aan één van deze drie gaat werken, dan worden de andere twee vanzelf beter. Het zijn communicerende vaten.

Minder doen, levert meer tijd op en meer energie. “Ja ja, minder doen, dat kan zomaar niet.” Het kan wel. Vrijwel de enige die ons op de nek zit dat zijn wij zelf. Wij bepalen hoeveel we doen. Het is een vrij land.

Als je serieus bent om iets te veranderen in je leven, dan gaat dat op de een of andere manier lukken. Als je dat niet bent, dan is er altijd een excuus.

Ik weet het, dit is weer zo’n blauw tegeltje, maar het is gewoon echt waar.  Wat ook helpt is de gedachte dat iets  doen beter is dan perfect.

Het geheim van verandering zit niet in de volle aandacht en energie op het vechten tegen het oude, maar op het bouwen van iets nieuws.

Het beste wat je kunt doen voor jezelf is anderen te helpen succesvol te worden.

Het gebruik van één terrasverwarmer op de meeste avonden en sommige lunchtijden produceert naar schatting vier ton CO2 per jaar. Dat is ongeveer twee derde van de totale hoeveelheid CO2 die door een gemiddeld huishouden wordt geproduceerd.

Vermenigvuldig dat het de zes tot twaalf terrasverwarmers die een gemiddeld restaurant buiten heeft staan, en je krijgt een idee van hun milieu-impact. ~ uit De Klimaatalmanak

Zo smaakt een biefstukje dan misschien toch anders? Of die vegan pasta natuurlijk.

Maandagmorgen 08:30, boven Den Haag. Dit beeld is niet anders dan op alle andere weekdagen. Alleen vandaag waren de weersomstandigheden zo dat het duidelijk te zien was.

Het is goedkoper om te vliegen, voor €29 naar Dublin, dan een enkeltje met de trein naar Assen. En we vinden het gek dat het een chaos is op Schiphol.

Het probleem wordt veroorzaakt door hoofdzakelijk twee dingen. Luchtvaartmaatschappijen houden ticketprijzen zo laag mogelijk om de maximale groei te kunnen realiseren. En mensen profiteren daarvan door onwaarschijnlijk goedkoop de wereld over te kunnen vliegen. Sommigen denken wel na over de impact die dit heeft op de wereld, maar veel doen dat niet.

De foto’s van koffers in de hallen op Schiphol zijn nog maar het begin van de gevolgen van de systemische fouten die in de economie en de samenleving zijn geslopen. Waar we aan verslaafd zijn en waar we haast niet meer onderuit kunnen.

Een idee kan zijn ons afvragen of we wel die stedentrip moeten maken voor die paar tientjes.

Elke dag, denk als je opstaat, “Vandaag heb ik het geluk in leven te zijn, ik heb een kostbaar menselijk leven, Ik ga het niet verkwisten”. ~De Dalai Lama

Hoe lastig, saai, moeilijk, vervelend, stom, uitputtend, irritant of duf je leven ook is, deze uitspraak snijdt hout. Het blijft een wonder elke ochtend op te mogen staan.

Voor wie het heeft gemist: de reportage van NOS verslaggever Emil van Oers met uitstekend camerawerk van Geert Kanters.

Emil neemt ons mee op een tour over Spitsbergen en legt begrijpelijk uit welke belangrijkste effecten de opwarming van de Aarde hebben. Aan bod komen de zes belangrijkste die je wel eens gehoord hebt. Als je deze film hebt gezien, dan snap je veel meer over:

1. Albedo effect; het weerkaatsingsvermogen van de aarde. Zonder (wit) ijs neemt dat af en de zwarte zee neemt meer warmte op.
2. Klimaatterugkopelling (feedback loop); door de mens veroorzaakte opwarming zet een proces in gang waardoor de aarde (versneld) verder opwarmt.
3. De straalstroom die op 10km hoogte met wel 400km/u beweegt. Deze verandert door klimaatopwarming waardoor de hitte- en koudegolven veel extremer worden.
4. De golfstroom; de sterkste zeestroom op aarde brengt warm water van de evenaar naar de Noordpool. Doordat er steeds meer zoet smeltwater in de naar de evenaar terugkerende stroom zit, wordt de golfstroom zwakker. Wind en temperatuur worden hierdoor sterk beinvloed.
5. Permafrost; de permanent bevroren ondergrond. De ontdooie bovenste laag van de grond in arctische gebieden wordt steeds dikker. Doordat de bodem ontdooit is landschap is aan het verzakken. Een veel groter probleem van de ontdooing is het vrijkomen van broeikasgassen door rottend organisch materiaal. Ook dit is een feedback loop: meer opwarming, meer ontdooing, meer uitstoot broeikasgas uit de grond, meer opwarming, meer ontdooien, meer uitstoot etc..
6. Stijging zeespiegel; smeltend zeeijs heeft geen invloed, maar smeltend landijs wel. De verwachting is minimaal 1 meter voor het eind van de eeuw. In miljoenensteden gaan grote uitdagingen ontstaan, ook in Nederland.

Deze film zet veel op een rij. Doordacht gemaakt, verhelderend, alarmerend..

In het boek The Promised Land, van Barack Obama, staat een passage over een gesprek dat hij had toen hij het lastig vond te besluiten of hij president wilde worden of niet. Senator Ted Kennedy zei hem dit:

“Maar jij kiest de tijd niet. De tijd kiest jou. Of je grijpt de kans die de enige mogelijkheid is die je ooit zult krijgen, of je bent bereid te leven met de kennis dat die kans aan je voorbij is gegaan”.

In elk leven verschijnen slechts een paar zeldzame kansen. Zorg dat je die herkent en de kracht en de moed hebt daarvoor te gaan.

Arjun Desai wees me op deze krachtige wijsheid.

Grote dingen worden niet bereikt door hen die de trend en grillen volgen en doen wat de meeste mensen doen.

Innovatie komt altijd vanuit de marge. Nooit vanuit het midden.

Negatief nieuws verkoopt, daarom zie je weinig positief nieuws.

We zijn gevoelig voor negatief, dat vaak gelijk staat aan gevaar. De mens heeft kunnen overleven door altijd alert te zijn op gevaar. Die tijden zijn echter voorbij, maar we staan nog steeds scherp als er negativiteit wordt gecommunceerd. We zijn er ook aan verslaafd. 90 procent van al het nieuws is negatief.

De wereld is nog nooit zo veilig geweest als nu. En mensen zijn nog nooit zo bang geweest. De massamedia helpen hier een aardig handje en spinnen er garen bij.

Ieder die een week geen nieuws volgt is duidelijk een stuk gelukkiger.

Eenvoudig en ondergewaardeerd:

Anderen in het zonnetje zetten in het bijzijn van mensen om wie ze het meeste geven.

Indien autenthiek en uit het hart is er niet veel dat beter werkt.

Melk is verantwoordelijk voor meer uitstoot van broeikasgassen dan alle vliegtuigen samen. ~ de Klimaatalmanak

Het blijft lastig om dit uit te leggen. Dat een alledaagse drank zoveel schade toebrengt is haast onvoorstelbaar. Iedereen kan beginnen met bijdragen aan voorkomen van klimaatverandering door minder zuivelproducten te nuttigen.

Grote kansen worden misgelopen door iets niet doen uit angst voor eventuele gevolgen. De verwachtte negatieve effecten blijven vrijwel altijd uit, of vallen reuze mee.

Er is geen zekerheid over de gevolgen, dat is zeker waar. Maar de zekerheid die we willen is illusoir. Maar die onzekerheid is niet het probleem. Dat is niet iets dat we moeten vermijden.

Onzekerheid is juist de reden waarom we het wél doen.

Sommige dingen doen ertoe en somige dingen niet.

De kunst van het leven is uit te vogelen welke dat zijn.

In India was het gebruikelijk aan te nemen dat we de vorige en de komende zeven generaties als onze gelijken beschouwen.

Dat klinkt als een goed hulpmiddel om ons werk nu te zien als werk dat we voor jeugd van nu doen, en hun kinderen.

Mensen komen tot leven en floreren door zich te richten op de vraag wie ze werkelijk zijn. En vervolgens het werk te doen waar ze echt van houden.

Met deze uitspraak van Po Branson  is Cal Newport het niet eens en ik sluit me bij hem aan. Hij adviseert te onderzoeken wat je aan de wereld kunt geven (de zgn mindset van de ambachtsman) en niet wat de wereld jou kan bieden ( de passion mindset).

Newport zegt dat als je je richt op wat het werk jou te bieden heeft, dat je superbewust wordt van wat je er niet leuk aan vindt, wat weer leidt tot chronisch ongelukkig zijn.

Ten tweede zijn de vragen ‘wie ben ik’, en ‘waar hou ik echt van om te doen’  haast onmogelijk te beantwoorden.

In zijn boek “Wees zo goed dat ze je niet kunnen negeren’ legt Newport uit dat je gewoon heel, heel erg goed ergens in moet worden. Dit is de ‘ambacht mindset’. Deze mindset geeft helderheid en richting. Je laat dan achter je of het werk wel ‘bij je past’

Tenslotte: we kijken vaak naar mensen met de ambacht mindset die ergens heel erg goed in zijn en dan lijkt het alsof ze hun passie hebben gevolgd. Dat is zelden waar. Zij hebben de ambacht geleerd en zijn gaandeweg gaan houden van wat ze doen.

Vaardigheid staat torenhoog boven passie en wachten tot je ergens tegenaan loopt waar je passie voornhebt is vrijwel altijd uitstel van gewoon ergens aan beginnen. En er dan heel erg goed in worden.

Cal Newport:  So Good They Can’t Ignore You

Klimaatverandering is de moeder van alle problemen. Er is niets belangrijkers.

We denken dat klimaatverandering gaat over ijsberen, smeltende gletchers en walvissen en dat we er als we in onze tuintje zitten er verder niets mee te maken hebben. Dat het buiten ons ligt.

De mensheid en de beschaving zoals we die kennen op aarde bestaat pas 6000 jaar. En we horen mensen praten over het redden van de Aarde. Dat is helemaal niet nodig, die redt zich prima. Kijk maar naar de 4,5 miljard jaar die voorafgingen aan onze recente komst.

Het gaat om ons. De vraag is of de volgende generatie het gaat meemaken. Jawel, de volgende generatie, niet pas over 50 jaar.

Op dit moment bestaat er een unieke samenstelling van alle ingredienten nodig voor een comfortabel leven voor de mens. Een fijne temperatuur, precies de goede luchtvochtigheid, voldoende eten. Daarom heeft de mens kunnen floreren. Deze unieke situatie wordt elke maand een beetje minder gunstig. Het is maandelijks meetbaar. En het frappante is dat we het allemaal zien gebeuren.

Gelukkig is er nog tijd om wat te doen. Niet veel tijd.

Hoe meer tijd er is om resultaten neer te zetten, hoe minder intens je hoeft te werken en hoe consistenter je moet zijn.

Consistentie gaat niet simpelweg om wilskracht, dat komt en gaat. Consistentie is doen als je er geen zin in hebt.

Als je dingen voor elkaar wil krijgen, dan zul je dingen moeten doen die je belangrijk vindt op je beste dag en op je slechtste dag.

Iets wat verkeerd is, is er altijd. Maar ook iets wat goed is.

We zitten op de eerste rij in de voorstelling:

‘De consequenties van het negeren van de fundamentele waarheden van de natuur’.

Klimaatexperts en ecologen zeggen echter: “De natuur slaat als laatste”.

Van negeren gaan problemen meestal niet weg. Sterker nog, ze worden groter.

Hoop is niet de overtuiging dat iets goed zal verlopen, maar de zekerheid dat iets de moeite waard is ongeacht de uitkomst. ~ Vaclav Havel

Hiermee is hopen een werkwoord in de tegenwoordige tijd.

In de basis deugen (de meeste) mensen. In tijden van nood helpen we elkaar in tegenstelling tot wat veel mensen roepen. Alles zou in paniek uit elkaar vallen als er stressvolle tijden zouden zijn. Dat klopt niet.  Rutger Bregman schreef een goed boek hierover: ‘De meeste mensen deugen’.

Communicatie is meestal niet alles helemaal uitleggen. Het probeem is dat we dat vaak wel proberen.

Het doel is om de deur open te zetten. Om in gesprek te raken, te leren en tot actie te bewegen. Communicatie is niet een eenmalig ding, het is een proces.

Seth Godin stelt steeds de volgende vragen. Deze pak ik er regelmatig bij.

Voor wie is het?

Waar is het voor?

Welke verandering beoog je te maken?

Wat is het moeilijke deel?

Als je één vaardigheid zou kunnen leren om je project te helpen, wat zou dat zijn?

Hoe kun je zien of iets werkt?

Zou het makkelijker zijn als je hulp hebt?

Zou het makkelijker zijn om een impact te maken als je zou opgeven erkenning te krijgen?

Doet dit project ertoe?

Is de reis de moeite waard?

Waar ben je bang voor?

Zouden ze je missen als je zou stoppen?

Onze mooiste ervaringen zijn onze stilste momenten.

Friedrich Nietsche

Dr. Jane Goodall is 88 jaar. Zij zet zich  haar hele leven in voor het behoud van biodiversiteit. Ruim zestig jaar, zeven dagen per week, vecht zij voor het behoud van biodiversiteit en chimpansees.

Je kunt je voorstellen hoe blij ik en ons team van ruim 300 vrijwilligers uit meer dan 40 landen zijn. Jane nam gisteren het eerste exemplaar van The Carbon Almanac in ontvangst van initiatiefnemer Seth Godin.  Hier is de overhandiging van het boek aan Jane.

Vandaag doe ik mee aan een poging om een wereldrecord te vestigen. We gaan op zes continenten in 24 uur in zoveel mogelijk boekwinkels de almanak signeren. Ik doe dat voor de Nederlandse vertaling, de Klimaatalmanak.

Wil je meedoen met het opdoen en verspreiden van kennis over klimaatverandering? En ook met soms verbazend eenvoudige dingen in actie  willen komen?

Alle royalty’s gaan naar goede doelen en iedereen is vrijwilliger.

Ik ben zaterdag 16 juli 2022 bij de inspirerende boekhandel Paagman, Westfield Mall in Leidschendam van 14:00 – 17:00.

Vlak voor de grote natuurkundige Isaac Newton overleed schreef hij dit over zijn werk:

“Ik weet niet hoe ik op de wereld overkom, maar naar mijzelf toe,

lijk ik een jongetje dat speelt, aan de oever van het strand,

en ik vermaak mij in het nu en

dan vind ik steeds een gladdere kiezelsteen

of een schelp mooier dan de vorige,

terwijl de oceaan van de waarheid

onontdekt voor mij ligt.”

Elke dag komt met inzichten en ontdekkingen,

als we daarvoor kiezen, en openstaan voor het nieuwe.

Soms moet je je afvragen of je vraag wel juist is, meer dan de vraag proberen te beantwoorden.

De betekenis van het leven is je gave te vinden. Het doel van het leven is het weg te geven.

Je toekomst is afhankelijk van veel dingen, maar vooral van jou.

In het leven kun je richten op twee dingen: ten eerste krijgen wat je wil hebben, en er daarna van genieten. Alleen de wijzen op aarde bereiken het tweede. ~ Logan Pearsall

In lijn met ‘Het bezit van de zaak, is het einde van het vermaak’. Het gekke is dat we vaak maar tijdelijk van iets kunnen genieten, en alweer op zoek zijn naar het volgende wat we willen najagen en bezitten.

De wereld zou er een stuk beter vanaf zijn als we meer zouden genieten en minder zouden consumeren. Is het klimaat ook al meteen en stuk mee geholpen.

Vermoeidheid

Is 90% psychologisch, tenzij je al 18 uur aan het rondrennen en brandjes blussen bent.

Dan is het logisch dat je slaperig bent.

“Ik had een voorspoedige reis toen ik schipbreuk leed”.

Dat zou de Stoicijn Zeno (rond 300 v C) hebben gezegd nadat zijn schip verging en hij aanspoelde bij Athene. Daar besloot hij gebruik te maken van alle filosofische kennis en ging naar een boekwinkel om te vragen waar mensen zoals Socrates uithingen. De boekverkoper zei: “Volg die man!”

Dat was niet Socrates maar Crates, die hem de beginselen van de filosofie ging leren.

Een tegenslag hoeft geen tegenslag te zijn en kan altijd leiden tot vooruitgang.

Als het ons regelmatig teveel wordt dan is dat een teken dat ons systeem waarmee we alles hebben georganiseerd opnieuw moet worden bekeken.

Perfectionisme is uitstellen.

Werk hard in stilte en laat je succes het lawaai maken.

Als je depressief bent, dan leef je in het verleden. Als je angstig bent, dan leef je in de toekomst. Als je vredig bent, dan leef je in het nu.

“Als je leidt, dan is je echte baan om meer leiders te maken, niet meer volgers.”

Een van Kevin Kelly’s 103 betekenisvolle inzichten .

Deze blijven resoneren.

Als we iets vertellen, dan zijn er regelmatig een paar mensen die het niet met ons eens zijn. En zij laten dat bewust of onbewust  merken. Althans dat denken we. Een voorbeeld.

Tijdens een korte presentatie die ik gaf zat een vrouw in het zaaltje onafgebroken op haar telefoon. Ik interpreteerde dat als het niet hebben van interesse of haar Linkedin belangrijker vinden. Ik werd erdoor afgeleid.

Later vertelde ik dit aan een presentatiecoach tijdens een workshop georganiseerd door mijn uitgever. Hij kwam met een paar inzichten.

Ten eerste weet je helemaal niet of zij niet geinteresseerd was. Ze kan wel aantekeningen maken. Of ze kan heel goed naar je luisteren én iets anders bekijken op haar mobiel.

Veel belangrijker is het tweede inzicht. Niet iedereen vindt het boeiend wat jij te vertellen hebt. Dat is nu eenmaal zo. Laat dat 20% zijn. Die dame hoort gewoon bij die 20%. Klaar. De rest vindt het wel interessant. Daar richt je je op.

Een hele bevrijdende gedachte die het geven van presentaties meer rust geeft en leuker maakt. En effectiever.

Nee betekent meestal niet nee. Maar nee is onze standaard gedachte. Nee beschermt ons tegen een mogelijke dreiging.

Want ja betekent verandering.

Ja kan beter zijn. Nee is het voorportaal van ja.

Nee betekent niets anders dan: ik heb onvoldoende informatie.

Mensen overleven en floreren door opnemen en afwegen van informatie. En dan een besluit nemen waardoor de dingen beter worden. Want dat willen we wel; beter. Of althans niet slechter.

Het woord nee is dus het signaal: ik heb onvoldoende informatie om veilig ja te kunnen zeggen

Nee is dus goed en normaal. Laat je er niet door tegenhouden, als je grote dingen wil bereiken.

Het lijkt bijna altijd duurder om dingen te doen met de lange termijn in gedachten. Daarom doen zo weinig mensen het.

Vertrouwen is het enige waar mensen voor betalen.

“Maak dingen zo simpel mogelijk… maar niet simpeler.”

Einstein schijnt dit gezegd te hebben. En het klopt. Mensen hebben een voorkeur voor simpel. Dat komt omdat we onze (hersen)energie zo optimaal mogelijk moeten gebruiken.Vroeger was elk gevaar simpel. En we moesten snel en adequaat reageren.

De duizenden impressies per dag vergen een tol. Daarom houden we van simpel, zodat we snel een besluit kunnen nemen.

Het standaard antwoord van de meeste mensen is; nee. Dat is goed nieuws. Want nee betekent meestal: ‘ik heb onvoldoende informatie’.

Het betekent ook dat de eerste nee, vakk geen nee hoeft te blijven. Het heeft altijd zin om het nog een keer te vragen. Misschien anders verpakt. De kans op ja groeit aanzienlijk.

“Ik weet dat A niet mogelijk is, kunnen we B proberen?”. Dit werkt vaak, omdat we laten zien dat we genoeg om de ander geven om het nogmaals te vragen.

We hebben pas rust als we ons realiseren dat we niet alles af krijgen.

Prioriteiten stellen is de truc.

Als iets niet werkt, dan heeft het meer daarvan doen weinig zin.

Niets gaat ooit vanzelf  weg totdat het ons heeft geleerd wat we moeten leren.

De meeste schaduwen in dit leven worden veroorzaakt door ons staan in ons eigen zonlicht.

Dit schreef Ralph Waldo Emerson en ik denk dat dit grotendeels waar is. We zijn veel groter, waardevoller en zinvoller dan we zelf vaak denken. Een schouderklopje, op de eigen schouder wel te verstaan, inspireert ook anderen.

Het lijkt niet veel zin te hebben iets anders te zijn dan een optimist.

Het is makkelijk, een leugentje om bestwil. Of iets doen wat toch niet helemaal goed voelt.

“Als het niet goed is, doe het niet: als het niet waar is, zeg het niet.” ~ Marcus Aurelius Meditations  12.17

Uitstel lijkt comfortabel. Het is het niet.

“Nee, je gaat niet 1000 jaar leven. Urgentie is aan de orde. Tijdens je leven, terwijl je het kan, word goed.” ~ Marcus Aurelius Meditations 4.17

“Kunst is geen reproductie van het zichtbare, kunst maakt zichtbaar.” ~ Paul Klee

Dat is steeds een bemoedigende wijsheid als ik als fotograaf aan het werk ben. Kijken is een kunst, ook voor niet fotografen.

Een knuffel is onbetaalbaar, en toch gratis.

Uitspraak van een jongetje dat vroeger sociale contactstoornissen had, maar eroverheen kwam.

Uit het boek Ons Creatieve Brein, van Dick Swaab.

Zo waar.

“Degenen die het voorrecht hebben te weten, hebben de plicht te handelen.”

Einstein heeft veel dingen gezegd en dit is denk ik één van de belangrijkste. Als er onrechtvaardigheid is, of een onwenselijke maatschappelijke ontwikkeling, en we weten ervan, dan hebben we de plicht daar wat aan te doen.

Ik verbaas mij dagelijks over de hoeveelheid beschikbare informatie over klimaatverandering en het uitblijven van daadwerkelijke actie.

Om een ander in beweging te krijgen is het beter om in hun hoofd te kruipen dan hen te proberen in je hart te krijgen. Dat kan volgen, maar niet voordat we met empathie de ander benaderen en proberen te begrijpen.

“Het besef van het wonder van het bestaan is een remedie tegen stress, gezeur en zorgen”. ~ Govert Derix

Uit een interview in the Optimist Magazine, waarin hij geinspireerd werd door een collega filosoof  Wittgenstein die het loutere feit dat wij bestaan het meest fantastische wonder noemde.

Bij gezeur, zorgen en gedoe is dit goed om in het achterhoofd te houden.

Het is niet wie je bent dat je tegenhoudt,

het is wie je denkt dat je niet bent.

Een verloren sleutel of sleutelbos kan veel stress opleveren, zeker als je er maar één van hebt.

Er is geen probleem als we een reservebos hebben. Die hadden we zodat we het toekomstige probleem van kwijtraken konden voorkomen.  Maar wat als we dat niet hebben gedaan?

Tijdens het koortsig en geirriteerd zoeken vervloeken we onszelf dat we geen reservebos hebben gemaakt. We nemen ons ook voor, als we de bos vinden, meteen een reservebos te laten maken.

Meestal vinden we de sleutels weer. En wat is nu zo frappant? Als de onmiddelijke en tijdelijke pijn en de stress zijn verdwenen, nadat de sleutels zijn gevonden, is meteen ook dat voornemen van het maken van reservesleutels niet meer actueel. We gaan gewoon door met één bos en investeren niet in de actie van het maken van extra sleutels die de toekomst minder stressvol maakt.

Hoe zien we ditzelfde fenomeen in onze houding ten opzichte van schade veroorzaakt door klimaatverandering? Nadat stukken kust zijn weggeslagen door een storm is het eerste wat mensen vaak doen hun huis herbouwen op het stuk land dat nog over is.

Waarom maken we geen reservesleutels? Omdat de toekomstige pijn van verlies niet goed is voor te stellen. En omdat de urgentie van vandaag groter is dan die van de toekomst.

Wat nu als het voorbereiden op die toekomst juist waarde, voldoening en gemoedsrust oplevert. Zoals het hebben van een reservebos sleutels voor altijd dat knagende gevoel wegneemt dat je op een dag zonder komt te zitten?

De toekomst is dichterbij dan we denken.

Als iemand ons op wijst op een echte inschattingsbeoordeling of foute actie van onze kant, dan bekritiseert hij ons niet. Hij laat een beter alternatief zien.

Niemand wordt erdoor geschaadt als we anders en beter handelen. Marcus Aurelius schreef dat de enige die er last van heeft door dat niet te doen, wij zelf zijn.

Je kunt meer beïnvloeden dan je denkt. Zegt Danny Mullenders in zijn boek ‘Laat je niet kiezen’.

Volgens de auteur heb je altijd een keuze, over je loopbaan, samenwerken met lastige collega’s of nieuwe projecten. De meeste mensen laten het zich overkomen. Dit inspirerende boek laat zien hoe je de regie kun pakken en houden over je eigen leven.

“Geniaal is degene die kan uitvoeren wat hij bedenkt. Er is geen andere definitie.” ~ F. Scott Fitzgerald

Geniaal is iemand met vertrouwen in haar of zijn capaciteit om iets te maken wat er nog niet is.

Problemen zijn in het echt vrijwel nooit zo erg als we denken. Ze zijn in onze gedachten precies zo erg als we denken.

“Uiteindelijk verslijten we of verroesten we allemaal. Mijn keus is verslijten.” ~ Theodore Roosevelt

Behoorlijk mee eens. En als we dan verslijten door dingen waar we achter staan dan is het helemaal goed.

Helaas is het zo dat veel mensen verroesten. Ze werken net hard genoeg zodat ze niet worden ontslagen, en verdienen net genoeg zodat ze geen ontslag nemen.

De keus is aan ons.

Vertraag bewust en geniet van het leven. Het is niet alleen je omgeving die volledig aan je voorbijgaat, je mist ook het idee over waar je naar toe gaat en waarom.

Soms is een probleem lastig en is er niet veel vooruitgang. En dan is vaak het enige dat helpt een andere horizon.

Voor de ongeduldigen onder ons (waar onder ik) is dat moeilijk.

Sommige problemen echter kun je niet aanpakken door er met gestrekt been of met intellect in te gaan. We moeten het gewoon uitzitten. Tot lang nadat anderen het al hadden opgegeven.

‘Leiders dwingen mensen niet om te volgen, zij nodigen hen uit voor een reis’. ~ Charles S. Lauer

Een filosoof en stoïcijn die dit als geen ander begreep en toepaste was de Romeinse keizer Marcus Aurelius. Hij dwong nooit iemand en was één van de geliefdste leiders ooit. Sommigen zeggen zelfs één van de beste staatslieden die ooit heeft geleefd.

Ik kan het boek ‘A Guide to the Good Life’ van William Irvine van harte aanraden. Een reis in de tijd maar ook een samenvattend en makkelijk geschreven boek over ‘The Ancient Art of Stoic Joy’.

Volgens onderzoekers Tony Leiserowitz en Ed Maibach zijn er zes groepen mensen die verschillend denken over klimaatverandering. Klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe noemt deze in haar boek ‘Hoop voor de Aarde’. Dit is een goed voorbeeld dat illustreert dat polarisatie tussen twee kampen te kort door de bocht is.  Er zijn grijsgebieden tussen ‘gelovigen’ en ‘ontkenners’ en wel de volgende.

1. Gealarmeerd
2. Verontrust
3. Voorzichtig
4. Niet-geëngageerd
5. Twijfelend
6. Sceptisch / ontkennend

Het onderzoek van Leisorowitz en Maibach laat zien dat slechts 7% tot de laatste groep behoort, en dus 93% tot de eerste vijf. Volgens Hayhoe is klimaatverandering niet een kwestie van geloof, maar een gevolg van feiten en data.

Zowel mensen die klimaatverandering zien als een probleem als zij die het ontkennen, behoren tot een groep. En we ontlenen onze identiteit aan het behoren tot die groep. Het is aan ons de keus of we tot de 7% of de 93% willen horen. En op welke manier we ons wereldbeeld bepalen.

Hayhoe’s boek is een absolute aanrader. Het is de vertaling van Saving Us, omdat, volgens de auteur, de Aarde niet gered hoeft te worden. Die blijft nog wel een paar miljard jaar doordraaien. Het gaat om ons.

Gedoe zal er altijd zijn. Als je je verzet tegen iets wat er dagelijks is, dan heeft jouw verzet daartegen meer invloed op je leven dan het gedoe zelf.

Als het toch niet weggaat, probeer dan eens een interessante manier te vinden om ermee om te gaan.

Dit schrijft Frank Schurink in Gedoemanagement, een uitermate leuk boekje met tips om met dagelijks gedoe om te gaan. Want overal waar je gaat zal er gedoe zijn: dingen die niet gaan zoals we willen en mensen die we graag anders zouden zien.

Hij noemt de Vietnamese Boeddhistische monnik Thich Nhat Hanh die zei: ‘Voor een golf in de oceaan is verlichting het moment dat hij zich realiseert dat hij het water is’. Zo is gedoe een mening, een golf in de oceaan van gedachten.

Grote aanrader dit boekje.

Op het moment dat het lijkt dat we geen pauze kunnen nemen,  dan hebben we deze het hardst nodig.

Rijkdom bestaat niet uit de hoeveelheid van het bezit, maar volgt uit de beperktheid van behoeften.

Hoe meer bezit we vergaren hoe moeilijker het wordt om alles te onderhouden. Een nieuwe auto kost meer dan twee keer de aanschafprijs in een periode waarin deze normaal wordt afgeschreven.  Verhuizen naar een groter huis brengt altijd meer kosten met zich mee.

De vraag is of een ‘upgrade’ ook  veel gelukkiger maakt. Een ding is zeker. Groter, nieuwer en meer is altijd duurder.

Luisteren is meer dan stil zijn terwijl de ander spreekt, tot jij kan zeggen wat je wil zeggen.

Richt je op de reis, niet de bestemming. Vreugde vinden we niet in eindigen van een activiteit maar in het doen ervan.

Je kunt niet ontstressen door harder te werken.

Wees aardig tegen iedereen, en vergeet jezelf niet.

Je mind is net een parachute, deze werkt het beste open.

“Alles dat ons irriteert in anderen leidt ons tot een beter begrijoen van onszelf”. ~ C.G. Jung

Als er op onze knoppen wordt gedrukt is dat meteen een leermoment. Niet altijd leuk, wel zinvol.

Als mensen zeggen, ‘om een lang verhaal kort te maken’, is het meestal al te laat.

Iemand is saai die praat, terwijl je eigenlijk wil dat hij luistert. ~ Ambrose Bierce

Omgekeerd heeft het zin om de voelsprieten uit te steken als je merkt dat een ander liever gehoord wil worden, dan dat je je eigen verhaal wil vertellen.

Gesprekken verlopen altijd beter als beiden het gevoel krijgen gehoord te worden.

De grootste vijand van denken is druk zijn.

Een Zen meester zei eens: “De Westerse variant van luiheid is druk bezig zijn”.

Druk druk druk is onze manier om dingen te vermijden. Het is onze lifestyle. Door alle verantwoordelijkheden die we we op ons bord leggen, zijn we constant afgeleid.

En door de permanent afgeleide geest weten we niet meer wat het belangrijkst is en wat het volgende is dat we moeten doen. En onze hersenen hebben onvoldoende capaciteit om alles goed te doen, en om de juiste volgorde van belangrijkheid te kunnen bepalen.

Zolang ons denken zo continue wordt verstoord, lopen we in feite gevaar. Als dat te lang duurt dan kan iedereen bedenken wat er kan gebeuren.

Nu weet je wat je moet doen..

Ergens bij horen en populariteit zijn niet hetzelfde. Triest dat hier zoveel verwarring over bestaat.

Het grootste probleem is meestal niet het probleem zelf. Eerst moet je het probleem herkennen en onderkennen. Vervolgens moet je de feiten goed kunnen interpreteren.

Grote problemen  verergeren omdat we de verkeerde feiten hebben. Of omdat we er niet over willen praten.

Daarom is het zaak te zorgen dat we de feiten weten, én erover willen praten.

Je relatie is veilig, zolang tenminste één van beiden altijd zijn of haar koppie erbij houdt.

Daar kan ik veel over zeggen. Dat doe ik niet, behalve dat ik weet dat dit écht klopt.

Feiten zijn een weergave van de werkelijkheid. Door sociale media en vele vormen van nieuws wordt deze werkelijkheid vaak verdraaid in betekenisloze informatie.

Daarom is het zinvol goed na te denken over wat voor gevoel ‘nieuws’ ons geeft. Een ingreep die voor mij erg goed werkt is: krijg ik er een slecht gevoel van? Uitzetten.

Zeker nu ik weet dat het nieuws van vandaag morgen alweer vervangen kan zijn door ander nieuws dat soms 100% het tegendeel beweert van de eerdere informatie. En dan nog weet je niet of de feiten ook echt overeenkomen met het nieuws.

Ik volg dus regelmatig een nieuwsdieet. Super rustgevend.

Het beste middel tegen kwaadheid is vertraging. ~ Seneca

Ik merk dat mijn reptielenbrein het meestal meteen overneemt als ik me onveilig of aangevallen voel. En een antwoord is er zo uitgefloept. Soms kán ik om technische redenen niet meteen reageren, omdat ik in de auto zit of zo, of aan het afwassen ben.

Die vertraging in de reactie is juist nodig om beter te kunnen reageren, niet als een oermens, maar weloverwogen. Dat zijn bijna altijd de beste reacties. Ook heb ik meestal spijt van een abrupte reptielreactie. Dat doet meer kwaad dan goed.

Tenzij een situatie levensbedreigend is, is vertraging de sleutel.

Stress is een staat van onwetendheid. Het gelooft dat alles een noodgeval is. ~ Natalie Goldberg

Op het moment dat we hier goed naar kijken, dan vallen sommige ‘noodgevallen’ niet meer in die categorie. Er is steeds maar één ding tegelijk het belangrijkst. Daarop de focus leggen, en dus even de andere belangrijke dingen vergeten, vermindert de stress, of neemt deze zelfs weg.

Je huidige situatie is de reden waarom je dit leest. Of dat nu iets is met je werk, gezondheid, je relatie of een belangrijk te nemen besluit, iets knabbelt er onder de oppervlakte.

Je hebt er veel voor gedaan om zover te komen. Het enige wat je moet doen is de barriere nu onder ogen zien. Nu is het moment te besluiten dat er halfslachtig mee omgaan tijd- en energieverspilling is. Overleven is geen optie meer. Het is een kans om het anders te gaan doen. Vanaf nu.

Een probleem, op de werkvloer bijvoorbeeld, kan zo groot lijken, te groot zelfs, dat we er maar niet aan beginnen om er iets aan te doen. Hetzelfde geldt voor wat we om ons heen zien gebeuren in de wereld. Grote dingen die alleen door de politiek kunnen worden aangepakt.

We kunnen deze problemen ook niet oplossen. We kunnen ze wel zien, en de oorzaken herkennen. We kunnen wel als lokale leiders dingen aanpakken die wel te overzien zijn. Om ons leven makkelijker, leefbaarder en duurzamer te maken.

Zowel president Teddy Roosevelt als Noam Chomsky, de filosoof, wetenschapper en klimaatactivist op leeftijd (96 jaar!) zeggen: “Doe wat je kunt, met wat je hebt, waar je bent”.

Dit spreekt aan.

Collectieve verandering, ook wel ‘systemische’ verandering genaamd, komt alleen voort uit individuele verandering op grote schaal.

Het is begrijpelijk dat we ontmoedigd raken als we een groot maatschappelijke probleem zien, het wel anders willen, maar niet weten hoe. Omdat we als eenling niet veel uitrichten.

Wat we gelukkig zien in de samenleving is dat steeds meer mensen bewust worden en zelf kleine dingen gaan doen. Dat is de enige manier waarop er ‘systemische’ verandering kan ontstaan.

De grote krachten zoals politiek volgen trends. Politiek zal doorgaans dat zeggen en doen wat hun achterban wil. Dat geldt ook voor het bedrijfsleven. Een voorbeeld.

Tien jaar geleden was er nauwelijks aanbod van biologische producten in de supermark. De vraag groeide en nu heelft elke grotere supermarkt wel een biologisch schap. Dat is ontstaan omdat individuen opstonden er riepen dat ze dat wilden.

We zijn niet voor niets een ‘samenleving’. We leven samen en hoe meer kleine dingen we samen op grote schaal doen, hoe beter we onze toekomst kunnen inrichten.

‘De grootste bedreiging van de aarde is het geloof dat iemand anders haar zal redden’. ~ Robert Swan.

Dit zag ik gisteravond tijdens een presentatie van Future for Nature, waar ik was uitgenodigd. Voor ons boek, The Carbon Almanac en de Nederlandse vertaling de Klimaatalmanak, heeft Jane Goodall geschreven:

‘Elke actie die we ondernemen maakt een verschil – elke dag. Het is aan ieder van ons welk verschil we maken en De klimaatalmanak helpt ons allemaal een manier te vinden om positieve acties te ondernemen voor de gezondheid van onze planeet en haar bewoners.’

De meeste mensen weten wel dat er veel aan de hand is met het klimaat. En we willen wel dingen doen, maar we weten niet goed hoe. Voor die mensen is de Klimaatalmanak geschreven. Gemaakt door vrijwilligers uit meer dan 40 landen.

Het is hier te bestellen.  Royalties worden  omgezet in boeken voor scholen, bibliotheken en andere organisaties.

Wij zijn het podium, en tegelijk alle spelers.

Wat achter ons ligt – en wat voor ons ligt – zijn kleine zaken – vergeleken met wat in ons zit. ~Ralph Waldo Emerson

Deze gedachte kan het leven op lastige momenten makkelijker maken.

Kevin Kelly’s 103 tips blijven inspirerend. Ik deel er een paar.

Werk nooit met iemand zoals je niet wil worden.

Investeer je tijd in 12 mensen die van je houden, omdat je meer waard bent dan 12 miljoen mensen die je leuk vinden.

Als je anderen vergeeft, dan kunnen ze dat merken, maar jij zult genezen. Vergiffenis is niet iets dat we doen voor anderen; het is een geschenk aan onszelf.

Het is de taak van de student om alles uit een leraar te halen, en de taak van de leraar om alles uit de student te halen.

Je groei als een bewust wezen wordt afgemeten aan het aantal ongemakkelijke gesprekken dat je bereid bent om te voeren.

Spreek zelfverzekerd alsof je gelijk hebt, maar luister aandachtig alsof je verkeerd zit.

De consistentie van je acties (beweging, vriendschap onderhouden, werk) is belangrijker dan de kwantiteit. Niets is krachtiger dan kleine dingen die je elke dag doet, dat is veel belangrijker dan wat je af en toe doet.

Je ziet 10x betere resultaten door goed gedrag te prijzen dan door slecht gedrag te straffen, in het bijzonder van kinderen en dieren.

Besteed net zoveel tijd aan het schrijven van het onderwerp in je e-mail als aan het bericht zelf, omdat het onderwerp vaak het enige is wat mensen lezen.

Wat je op een slechte dag doet, doet er meer toe dan wat je doet op een goede dag.

Neem de trap.

Af en toe belazerd worden is een lage prijs voor het vertrouwen dat je hebt in het goede in iedereen, omdat als je het goede in anderen vertrouwt, dan behandelen ze je in het algemeen het beste.

Echt grote kansen hebben niets “Grote Kans” in de onderwerpsregel staan.

Jouw groep kan grote dingen bereiken door simpelweg te zeggen dat je ze waardeert.

Als je onderhandelt, ga dan niet voor een groter stuk van de taart; mik op een grotere taart.

In plaats van het inrichten van je leven zodat je verrassingen voorkomt, stuur juist daarop af.

We zullen nooit in vol vertrouwen handelen zolang het ego niet is uitgeput.

Pijn is vaak een teken dat er iets moet veranderen.

Als we te lang slapen, moeten we wakker worden.

Als we te lang wakker zijn, moeten we slapen.

Dit kan uiteraard letterlijk worden opgevat, maar ook figuurlijk. Dit is minimaal zo belangrijk.

Iedereen die in loondienst is, voor een ander werkt, of voor zichzelf, zit in het verkoopvak. Zie jezelf niet als werknemer, of ondernemer, maar als verkoper.  Je vertegenwoordigt het product of de dienst waar je de wereld mee van dienst bent.

Vergeet dan nooit dat mensen zaken doen met jou. Want hoe goed het product ook is, als mensen je niet mogen, of als je op verkeerde knoppen drukt, dan kiezen ze vaak toch voor een ander. Mensen willen zaken met je doen omdat ze van je houden, en je tegelijk zien als empatische expert. Dit geldt voor elk vak, gebied, beroep en organisatie.

Mensen denken soms dat ze niet willen, kunnen of durven ‘verkopen’. Dat kan beter worden losgelaten, want we zijn verkoper, hoe dan ook.

Niet belemmerd

Niet onderworpen of bezet

Onafhankelijk van de macht of wil van een ander

Los

Ongedwongen

Beschikbaar

Vrijheid is naast gezondheid (wat weer vrij van ziekte is…) ons grootste goed. In vrijheid bepalen wat er werkelijk toe doet, en daarnaar handelen.

Elke scheur is tegelijk een opening. We zijn geworden tot wat we zijn door wat we hebben meegemaakt. Ervaringen uit het verleden zijn altijd inspiratie om het anders te doen.

Echt interessante problemen zijn de problemen die je kunt oplossen of helpen oplossen, de problemen waar je echt iets aan kunt doen. Geen probleem is te klein of te onbeduidend als we het echt kunnen oplossen. Aldus Richard Feynman, kernfysicus.

Een variant is dat er eigenlijk geen problemen zijn. Of het is oplosbaar of het is niet oplosbaar, en dus niet de moeite om je er druk over te maken. Zolang de focus ligt op werken aan oplosbare problemen, is er licht aan het eind van de tunnel.

Niet veel mensen praten over wat er écht toe doet. Dat betekent dat veel communicatie aan de oppervlakte blijft.

Een net iets gewaagdere vraag stellen kan een mooi gesprek opleveren.

“Veel mensen in onze samenleving zijn hyperactief… Ze hebben altijd haast met alles. Dit is de stressziekte van onze samenleving en een vorm van waanzin. Daar moeten we mee stoppen want het is een krankzinnige manier van leven. De hyperactieve geest afremmen is de essentie van ons belangrijkste werk”. Eckhart Tolle.

Dit resoneert. Alles altijd maar perfect willen doen, en veel hooi op de vork is een recept voor een ongelukkig leven. Niets mis met goed doorwerken. De geest heeft wel regelmatig een time-out nodig.

Succesvolle ondernemers, schrijvers en creatieve professionals hebben allemaal iets gemeenschappelijk. Ze werken regelmatig. Ze wachten niet op inspiratie, ze beginnen gewoon, elke dag opnieuw.

Ze twijfelen niet over wat ze gaan doen. Nee, dat is van tevoren bepaald. Het enige wat ze doen is uitvoeren wat van tevoren is bedacht. Dat werk kun je oinmogelijk doen als je wacht op inspiratie.

Simpelweg steeds opnieuw gewoon doen wat is voorgenomen. Zonder afleiding.

Ruimet openlaten is net zo belangrijk als ruimte vullen.

Doe elke dag tenminste een ding, als is het maar iets kleins of duurt het maar kort, dat zoveel betekenis heeft dat je aan het eind van de dag kunt zeggen met heel je hart: “Het was vandaag de moeite waard om te leven”

Bij twijfel is er geen twijfel

Regelmatig komt het voor dat we twijfelen over een situatie of te nemen besluit. Dan kabbelt het door, blijven we met een persoon of bedrijf samenwerken, en denken dat het zich wel oplost met voortschrijdend inzicht. Dat is de verstandige weg, toch?

Niet altijd, sterker nog, vrijwel nooit. Het is meestal tijdverspilling. Als we weten dat het niet werkt, waarom niet stoppen? De redenen om door te gaan zijn vaak angst voor het gat, of angst dat we iets laten gaan dat mogelijk potentie heeft. Dat is écht onvoldoende reden.

Bij twijfel, is er geen twijfel.

Geef je studenten geen les, geef ze een ervaring.

“We moeten bereid zijn het leven dat we hebben gepland van ons af te schudden. Alleen dan kunnen we het leven hebben dat op ons wacht. De oude huid moet er eerst af voor een nieuwe kan groeien.” — Joseph Campbell

We plannen meestal dingen die lijken op wat we nu al hebben of zijn. Dat betekent dus dat er weinig verandert. Veiligheid en binnen huidige denkpatronen blijven, blijkt meestal helemaal niet veilig te zijn, en zeker geen voldoening te geven.

Verder staat er zoveel op de schop deze tijd. De wereld lijkt wel in een stroomversnelling te zijn. Bij het oude blijven in denken en doen lijkt geen goede manier om proactief meer of zoveel mogelijk uit het leven te halen.

Tijd heeft de wonderbaarlijke eigenschap onbeduidende zaken te wieden.

Zijn wat we zijn, en worden waartoe we in staat zijn, is de enige reden om te leven. ~ Robert Louis Stevenson

Moet ik vaak aan denken. We kunnen zoveel meer dan we denken.

De Keniaanse boer en klimaatactivist Kisilu Musya plant bomen. In een ontroerende documentaire vertelt hij zijn verhaal over zijn strijd tegen de schadelijke effecten van klimaatverandering. Iedereen die een goed beeld wil krijgen van hoe de armste mensen ter wereld het meest worden getroffen door klimaatverandering, kan dit bekijken. Het is zowel alarmerend als hartverwarmend.

Op een avond, na een verwoestende overstroming, kijkt hij toe hoe insecten bezig zijn en doen wat insecten doen.

“Kleine insecten hebben veel werk verzet. Een indicatie dat ze genoeg voor zichzelf hebben geoogst, ondanks dat ze erg klein zijn.

Ze hebben de kracht om samen te komen en samen te werken. Als insecten beslissen over hun leven, vraag ik me af waarom mensen dat niet doen. Het is een indicatie dat we zeker niet serieus zijn met ons leven. We zijn niet serieus”.

Wat antwoord ik als iemand me vraagt ​​of ik klimaatverandering serieus meen?

We zien nu meer reclames in een half jaar dan mensen vroeger in hun hele leven zagen. Het enige doel van reclame lijkt om ons ongelukkig te laten zijn met wat we hebben.

Er is iets mis met onze keuken, onze auto, onze wasmachine, onze huid, ons haar, onze meubels, onze kleren…. Kortom, er is iets mis met ons. Maar alles komt goed als we gaan winkelen.

Los van het feit dat er helemaal niks mis is met ons, zien we niet wat de echte kosten zijn van ons winkelgedrag. Deze animatie van The Story of Stuff is verheldererend.

Mentor zijn gaat minder over vertellen wat de mentee moet doen, dat bepaalt zij zelf, maar meer om er voor haar te zijn, naar haar luisteren, en aanbieden van ondersteuning zonder oordeel.

Dit goede artikel van Diane Brink is verhelderend. Het gaat om het stelklen van de juiste vragen en het geven van context voor meer helderheid. Je bent niet degene die alle antwoorden heeft.

We leveren niet omdat we klaar zijn.

We zorgen dat we er klaar voor zijn omdat we moeten leveren.

Lijkt geen verschil, of een subtiel verschil. Het is een levensgroot verschil.

Er klaar voor zijn gaat vooraf aan de levering straks. Het is een besluit dat levering mogelijk maakt.

Klaar zijn is de voorwaarde voor levering. Ook al zijn niet alle stappen voorafgaand aan de levering te overzien.

Je helpt meer mensen met je vreugde dan met je lijden.

Ga daarheen waar ze je waarde zien.

In de Japanse vechtkunst zijn er drie stadia van ervaring en vaardigheid.

Shu is discipline opbouwen nodig om de oefeningen uit te voeren. Steeds herhalen tot we goed genoeg zijn om ons te verdedigen of om een aanval in te zetten.

In de Ha fase gaan we variëren en dus vernieuwen.

Ri staat toe los van de aangeleerde vorm te acteren. Bewegingen, acties en methodes zijn zo goed geïnternaliseerd dat we met zelfvertrouwen dansen, creatief zoals we willen. Zonder bepaalde wetmatigheden uit het oog te verliezen. Een voorbeeld in de vechtsportkunst is zwaartekracht. Die geldt voor ons allemaal.

In het dagelijks leven, wat we doen en waar we goed in worden, geldt hetzelfde. Autorijden is lastig in het begin, totdat het makkelijk wordt. En Ri zorgt ervoor dat we in een flits kunnen remmen of uitwijken. Of dat we soms gedachteloos 3 minuten rijden en ons er niet van bewust waren wat we eigenlijk deden.

In het werk, sport, met alles wat we doen, gelden dezelfde wetten. Shu kan nooit worden overgeslagen en voor Ri komt altijd Ha. Anders gezegd: oefening baart kunst.

“Als”, “maar” en “onmogelijk” behoren tot de taal van de dwaas.

Voor alles wat mislukt, komt er iets gelijks of beters voor in de plaats.

Je hoeft wat je waard bent niet meer te bewijzen aan anderen.

Je hoeft het alleen maar te weten.

Niemand kan met volle aandacht een werkmail schrijven en tegelijk een Facebookchat beantwoorden.

Of een bericht zoals dit tikken en naar een podcast luisteren.  Het kan wel, maar dan is het resultaat van beiden 50% of minder.

Je ziet zo in een groeps zoom of Teams wie er met sociale media of andere dingen bezig is. Dat is niet alleen contraproductief maar ook een teken dat het er niet zo toe doet allemaal.

Het menselijk brein is ontworpen om één ding tegelijk te doen.

Als je mensen benadert en behandelt met respect en empathie, dan kan het meest onwaarschijnlijke en onmogelijke uitkomen.

We zijn wat we steeds herhaaldelijk doen. Uitblinken is dus geen daad, maar een gewoonte.

Aristoteles schreef dit een paar duizend jaar terug. In de sport zie je dit het duidelijkst. En in alles eigenlijk.

Je kunt de hoop op een ander verleden het beste opgeven.

Geïnspireerd door een blog van Rohan Rajiv over wat het betekent om goed voor jezelf te zorgen ben ik het wel eens met zijn volgende richtlijn.

(1) Slaap: Tenminste 7 uur per dag.

(2) Bewegen: Mijn variant is 7.000 – 10.000 stappen per dag flink doorwandelen. Dat is 30 minuten. En proberen elke dag 10 minuten krachttraining te doen. Kan bij wijze van spreken met goedkope Lidl kettle bells of een ‘T-Rex’ die je achter een deur hangt om allerlei oefeningen te doen.

(3) Eten: Elke dag fruit in combinatie met intermittend vasten. Dat is 12-15 uur niet eten na het avondeten. En veel groente.

(4) Boeken: Meer lezen en bewuster omgaan met mobiele telefoongebruik.

Niet alles lukt. Ook ik kom niet altijd aan 7 uur en die verdraaide telefoon blijft een dingetje. Het intermittend vasten gaat goed. Ik merk dat ik veel meer voor elkaar krijg als ik niet meteen een enorm ontbijt achter de kiezen heb. En meer groente en fruit is geen probleem, het is gewoon lekker.

Met de fiets stond ik kort achter een dieseldampende auto voor het stoplicht. Uitlaatgassen gaan onderdeel uitmaken van onze omgeving. Net als alle andere dingen die wij maken. We ademen onze omgeving dus in.

De recent overleden Vietnamese filosoof  Thich Naht Hahn had een idee hoe we makkelijker kunnen omgaan met het leefbaar houden van de wereld. Hij zei:

“Wat we moeten veranderen is onze manier van denken en hoe we dingen zien. We moeten ons realiseren dat de Aarde niet iets is wat buiten onszelf ligt.

Bewust ademen en ons lichaam observerend, dan realiseer je je dat je onderdeel uitmaakt van de aarde… Kijk om je heen – wat je ziet is niet je omgeving, jij bent het.”

Sinds oktober werk ik mee aan The Carbon Almanac die wereldwijd wordt gepubliceerd. De Nederlandse versie heet De Klimaatalmanak. We komen uit op 21 juni 2022. In aflevering 4 van deze PODCAST word ik geinterviewd samen met een Italiaanse en een Amerikaanse vrijwilliger.

Ons team bestaat nu uit bijna 2000 mensen uit 91 landen, allemaal vrijwilligers. Online verbonden maken we een geïllustreerd boek met feiten, tabellen en geschiedenis en meer over de klimaatcrisis. Initiatiefnemer Seth Godin legt het kort uit.

Om de Klimaatalmanak ook op 21 juni te kunnen lanceren heeft onze geweldige uitgever Haystack een team van schrijvers, vertalers en andere professionals bereid gevonden eveneens vrijwillig mee te werken.

Elke euro van het voorschot en onze royalties van Penguin gaan naar promotie. Ons enige doel is om de conversatie te veranderen, (of zelfs een conversatie te kunnen voeren) over ons systemische antwoord op de klimaatcrisis. Het is nog niet te laat maar we moeten wel nu beginnen.

Het boek heeft 97.000 woorden, maar dit is nog maar het begin. Er is een gratis e-book voor kinderen, voor docenten en een fotoboek. Er worden podcasts gemaakt en er komt een dagelijkse e-mail met feiten, tips en ideeën over wat we  kunnen doen.

We zijn er ook om organisaties te helpen om een verschil te maken. Hoe kan ons team en ons werk jou helpen?

Op onze gezondheid en gemoedsrust.

Aan faalangst wordt teveel waarde gehecht. De eventuele gevolgen van iets dat niet of niet helemaal volgens plan gaat zijn meestal zeer beperkt.

Mensen zijn doorgaans niet bang om te falen, maar bang voor kritiek. Daarom steken we onze nek niet uit. Maken we geen nieuwe dingen, steken we onze hand niet op.

Natuurlijk is het niet leuk om te horen dat iemand het niet met je eens is.  En toch is het beter om kritiek te krijgen dan om helemaal niets te horen. Het is zelfs eervol. Als je helemaal binnen de lijntjes had gekleurd, dan was er ook niets op aan te merken geweest. Kritiek is dus meestal een bewijs dat je goed bezig bent. En als er echt iets aan de hand was, dan is het een leermoment. Altijd prijs dus.

Op een dag ga ik dat doen. Uitstel is altijd makkelijker dan actie nu. Aan nu kleeft het risico dat het niet goed uitpakt, dus wacht ik maar even, het heeft geen haast, toch?

Alleen is morgen hetzelfde als vandaag, omdat ‘nu’ nooit verandert. De twijfel en het afwachten nu, is morgen niet anders dan de twijfel of het gemak van uitstel nu.

Doorgaans gebeurt er ook morgen niets. Iets verandert alleen als we genoeg dorst hebben.

Is dat nodig? Je hebt geen toestemming nodig om toch nu te kiezen om het voortouw te nemen. Beter nu dan morgen, omdat je weet dat morgen hetzelfde zal zijn als vandaag.

“Als we de moed hebben om ons te richten op de belangrijke dingen, dan is de weg die voor ons ligt veel makkelijker en beter voorspelbaar.”

Uit De Klimaatalmanak, verschijnt op 21 juni 2022.

De boekhandel zit niet in de boekenhandel maar in de veranderhandel.

Een boek brengt als het goed is iets teweeg. Zet aan tot nadenken, geeft plezier, verandert..

Dit is van toepassing op elke dienst. Verandering creëren. Zo zit de autohandel ook in de veranderhandel. Een automobiel vergemakkelijkt iemands leven, of verandert status. Een arts verandert door te zorgen voor gemoedsrust.

Zo kun je nadenken over welke verandering jij creëert in het leven van anderen met je beroep of dienst. Het kan zijn dat dit een nieuw licht werpt op wat je doet.

“Er zijn vier woorden die het geheim van de kunst van het leven uitleggen, het geheim van alle succes en geluk: Eén Met het Leven.  Eén zijn met het leven is één zijn met Nu. Dan realiseer je dat je je leven niet hoeft te leven, maar dat het leven jou leeft. Het leven is de danser, en jij bent de dans”. – Eckhart Tolle.

Dit resoneert elke keer weer als ik opga in de activiteit waarin ik mij helemaal verlies. Dat is meestal met fotografie, maar soms ook met aardappels schillen.

De Engelse versie van de wijsheid van Tolle heeft drie woorden, One With Life.

Kabouters denken, omdat ze zo klein zijn, dat er door hen toch niets is te doen aan het grote probleem. En tegelijk kan een kabouter dan ook gewoon doorgaan met het gedrag, omdat die verwaarloosbare negatieve impact toch geen verschil maakt.

Emilia is 11 en ze loopt mee in Amsterdam in de ‘klimaatmars’ met vooral jonge mensen. Zij voelt zich geen weerloze kabouter. Ze maakt zich zorgen over haar toekomst. En terecht. Hoe naar het ook is wat er allemaal nog meer speelt in de wereld, het klimaatprobleem overschaduwt alles. Dat gaat niet weg door er niet mee bezig te zijn.

Emilia is geen kabouterdenker. Hoe zou het zijn als wij daar een voorbeeld aan nemen? We doen het voor de generatie van Emilia.

Hoeveel we zeggen om ons punt duidelijk te maken, schriftelijk en verbaal, is regelmatig omgekeerd evenredig met hoe diep we erover hebben nagedacht.

Helderheid volgt uit goed nadenken en onderzoek. En beknoptheid en helderheid zijn het gevolg.

Zorgen maken over iets wat mogelijk nooit gebeurt, is als rente betalen op geld dat je nooit zult lenen.

In vervelende situaties lijkt humor vaak ons beste stuk gereedschap in de kist.

Het lost de problemen niet op, maar het geeft een beter gevoel. En dat kan helpen met de oplossing van het probleem.

Het is grappig te zien hoeveel apparaten met een storing het weer goed doen als je ze even uit zet.

Zo is het ook met ons. Als we zitten te balen, of dingen lopen niet lekker, dan is het beste even uit te schakelen. Rust. Een break.

Daarna is alles beter.

Een goed leider (1) wil helpen en (2) kan helpen.

Als één van de twee ontbreekt kan het lastig worden. Een leidinggevende die wel wil maar steeds in de weg loopt. Of de leider die kan helpen maar niet erg gezellig is en er eigenlijk geen zin in heeft.

Als ik kan kiezen zou ik voor de eerste gaan.

Hoe dan ook is het verstandig het goed af te wegen.

“Een goede foto is het resultaat van weten waar je moet staan.” — Ansel Adams

Voorbereiding en voorbereid zijn (twee verschillende dingen) is belangrijker dan geluk hebben.

Voorbereid zijn is het steeds goed kijken en open staan voor kansen. Ze zitten namelijk overal, alleen zien we ze niet altijd, omdat we ze niet verwachten.

“Het leven kan alleen terugkijkend worden begrepen, maar het moet vooruitkijkend worden geleefd.” Soren Kierkegaard.

De beste helpende hand die je kunt vinden is die aan het eind van je pols.

Coaching kan handig zijn, maar gek genoeg kunnen we de meeste dingen gewoon zelf oplossen. We weten en kunnen meer dan we denken.

Als je altijd de waarheid vertelt hoef je niets te onthouden.

Talent is overgewaardeerd, vaardigheid is een enorme kans. Dat kun je namelijk leren.

“Als er geen honden waren, dan zouden sommige mensen nooit gaan wandelen.” – Emily Dickenson

Wandelen is goed. Het is de meest natuurlijke sport of vorm van beweging voor mens. Zo zijn we genetisch en evolutionair ontwikkeld. We wandelden vroeger, voordat er agrarische samenlevingen waren, gemiddeld wel 18 kilometer per dag om aan voldoende voedsel te komen.

Maar wat ik het meest waardeer zijn de rust en de ontspanning. En tijdens wandelen ontstaan er regelmatig goede ideeën. Opeens schiet er iets te binnen, geen idee waar het vandaan komt.

Het ‘10.000 stappen per dag’ advies lijkt dus wel hout te snijden. Mentale en fysieke gezondheid gaan er wel degelijk op vooruit.

“Als je voelt dat een situatie of iemand je leven verpest, dan is het jijzelf die dat doet. Je een slachtoffer voelen is een perfecte desastreuze manier van leven.

De instelling dat wat er ook gebeurt je eigen toedoen is, en het dan zo goed mogelijk proberen te maken – ik noem dit het ijzeren recept – ik denk dat dat echt goed werkt.” Charlie Munger

Eerst snapte ik niet helemaal wat Munger bedoelt. Wat nu als je ziek bent, of in een lastige relatie zit, of ontslagen bent. Munger’s observatie helpt om van elke situatie het beste te maken.

Munger deed deze uitspraak in een verhandeling over uitstelgedrag. Slachtoffer- en uitstelgedrag liggen vaak dicht bij elkaar.

“Als iemand je iets heeft aangedaan, probeer dan steeds te kijken naar de intentie. Had die persoon kwaad in de zin? Als je dat ziet dan voel je compassie, in plaats van verontwaardiging. Voor jou geldt namelijk hetzelfde. Als een ander zich over jouw gedrag kwaad maakt, dan is dat vaak niet je bedoeling geweest. Zo denken helpt je om er niet steeds vanuit te gaan dat de ander er op uit is je te benadelen. Zo kun je vergevingsgezinder zijn voor de fouten van anderen”.

De Romeinse keizer Marcus Aurelius schreef dit bijna 2000 jaar geleden. Hoeveel toleranter zouden we zijn als we dit ook nu wat vaker zouden toepassen?

“Onze lotsbestemming is geen kwestie van toeval, het is een kwestie van keuzes. Het is niet iets om op te wachten, maar iets wat je kunt realiseren.” William Jennings Bryan, Amerikaans politicus (1860-1925).

Er zijn in ieder’s leven wel een paar cruciale momenten aan te wijzen waarop een besluit werd genomen dat voor een grote verandering zorgde. Voor mij was één daarvan ontslag nemen als jurist en met een camera naar India vertrekken. Dat was spannend en ik had geen idee wat er ging gebeuren. Het was wel het begin van een nieuwe carriere. Die er nooit geweest zou zijn, als ik niet op dat vliegtuig was gestapt.

Kiezen wil niet zeggen dat er zekerheid op iets ontstaat. Niet kiezen zorgt alleen voor een grotere kans dat alles hetzelfde blijft. Niet kiezen is dus ook een keuze.

Cato was een Romeins politicus die nooit iets opschreef, geen presentaties of interviews gaf.

Toch is er veel van hem bekend. Dat komt door zijn manier van leven, zijn eerlijkheid en zijn discipline die andere schrijvers inspireerde om over hem te schrijven. En zijn voorbeeld te volgen.

Volgens de Romeinse filosoof Seneca kunnen we allemaal een Cato hebben, in onze gedachten. Zodat we het juiste doen.

Dit staat ik in “The Daily Stoic”, 366 Meditations on Wisdom, Perseverance, and the Art of Living (2016) door Ryan Holiday and Stephen Hanselman.

Elke dag een leerzame stelling van een klassieke filosoof uit de oudheid, vlak voor het slapen gaan. En kijken of het raakvlakken heeft met mijn eigen leven. Meestal wel.

De beste manier om op een goed idee te komen is door op heel veel ideeën te komen.

Niet alle ideeën worden het succes dat we zouden wensen.

Maar als het idee een kans heeft om positieve impact te kunnen hebben op anderen, dan is het zeker de moeite van het opschrijven waard. En het uitwerken ervan.

Een onverwachte situatie kan veel plezier opleveren.

Als we maar bereid zijn om plezier te hebben om het onverwachte te waarderen.

Plannen maken om te genieten van het leven is niet herzelfde als genieten van het leven. – Alan Cohen

Het maken van plannen is vaak al de halve lol. Helaas blijft het ook vaak bij plannen. In de uitvoering zit de sleutel.

Een open deur natuurlijk. Ik betrap me er regelmatig op dat de plannen op de plank zich opstapelen. Af en toe, of beter, regelmatig die plank opzoeken en een plan uitvoeren is waar we verder mee komen.

Helemaal aanwezig zijn met wat je doet leidt tot beter.

“Je kunt beter voor jezelf schrijven zonder publiek, dan voor een publiek zonder een zelf.” Cyril Connolly

Iemand vroeg waarom ik elke dag iets blog. Omdat het kan. Het is een mogelijkheid elke dag over iets na te denken. Als er dan lezers zijn die dit ook interessant vinden, en er wat van opsteken, dan is dat meegenomen.

Je omstandigheden onder controle hebben begint met er klaar voor zijn.

Wat geluk lijkt te zijn is vaak voorbereiding en geduld.

“Voor mensen die rust willen: een telefoonloos snoer”. — onbekend

Deze komt nog uit de tijd toen er nog geen mobieltjes waren maar analoge telefoons. Maar de boodschap is hetzelfde.

De telefoon beheerst ons, ook al denken we dat het een makkelijk en noodzakelijk gadget is. Steeds vaker experimenteer ik met een aantal uren telefoonloos leven. Soms wel een dag. Lastig, maar heerlijk.

Goed kunnen luisteren is één van de belangrijkste vaardigheden die we kunnen hebben. Weinig mensen kunnen het. Niet omdat we niet deugen, maar omdat we het nooit hebben geleerd. En omdat zo weinig mensen ooit echt goed naar ons hebben geluisterd. Daarom praten we liever dan dat we luisteren.

Een lastig maar heel waardevol experiment is een dagje écht goed te luisteren naar wat anderen zeggen. En dan steeds als we in de reden willen vallen, dat dan niet doen. Je zult zien hoe mooi die gesprekken dan worden. Mensen verwachten het niet.

“We doen er verstandig aan ons af te vragen of de dingen die we elke dag denken te moeten doen en ons werk echt wel zo urgent zijn”. Alex Soojung-Kim Pang in ‘Rust in Uitvoering.

Een uitstekend boek over hoe we meer voor elkaar krijgen door minder te werken.

Falen om te plannen is plannen om te falen.

Plannen leidt niet altijd tot succes, maar niet plannen leidt meestal wel tot falen.

“Als je denkt dat je alle mogelijkheden hebt benut of uitgeput, onthoud dan dit: die heb je niet.”

Thomas Edison, bekend als de (mede) uitvinder van de o.a de gloeilamp schreef dit toen het zoveelste experiment mislukte.

Het is vaak makkelijker om op te houden als het lastig wordt. Makkelijk is fijner dan moeilijk en in principe is de mens een gemaksdier. Liever lui dan moe is niet een beledigende benadering van de mens, het is gewoon wie en wat we zijn. We houden ervan om efficient te werk te gaan en zo min mogelijk energie te verbruiken. Dit zit in onze genen.

Toch kan het zinvol zijn om door te gaan waar anderen stoppen. Of waar je zelf meestal stopt. De verrassing ligt vaak net om de hoek.

Ik sprak iemand die werkt zes dagen per week. Hij is kapot. Maar het is “eigenlijk wel leuk, en het verdient goed. Ik heb vorige maand meer dan een modaal jaarsalaris gefactureerd.”

Een paar dingen zetten me aan het denken. Ten eerste het kapot zijn. Zes dagen werken eist een tol, hoe leuk het ook is.

Dan is er het kunnen factureren van zo’n enorm bedrag. Toen ik vroeg waarom hij dit blijft doen op deze manier zei hij ‘voor het pensioen’. De oude dag regelen begrijp ik wel. Maar als je al jaren dit soort bedragen verdient,  wanneer is het genoeg?

Wat me het meest treft zijn de woorden ‘eigenlijk wel leuk’. Het klonk als een verantwoording voor de ongezonde belasting; ‘het is leuk, dus is het vol te houden’.

Ik ben portretfotograaf en kom bij veel bedrijven. Dan maken we een praatje en leer ik veel over wat mensen drijft te doen wat ze doen. Het frapante is dat ik regelmatig merk dat een aantal mensen het eigenlijk helemaal niet zo leuk vinden wat ze doen. Dat ze net genoeg verdienen om geen ontslag te nemen, en net hard genoeg werken om niet ontslagen te worden.

Wat nu als geld geen rol meer zou spelen en iedereen een basissalaris zou krijgen. Voldoende om redelijk goed van te kunnen leven. Als geld geen drijfveer meer is.

Een lichtpuntje was een gesprek met iemand die zei: “Ik zou dit werk ook doen als ik er niet voor betaald zou worden”.

Dat is interessant. Wat voor werk zouden we dan doen? Als zingeving boven de noodzaak van verdienen staat? Zouden we met hele andere dingen bezig zijn? En van daaruit onze talenten combineren met activiteiten die we zinvol en belangrijk vinden? En dat het geld daaruit volgt?

“Er is geen eerbare manier om te doden, geen zachte manier om te vernietigen. Er zit niets goeds in een oorlog. Behalve het einde”.

In gedachten ben ik bij het Oekraiense volk.

Kijk naar de dingen, niet zoals ze zijn, maar hoe ze kunnen zijn. Je dat voorstellen voegt waarde toe aan alles. Zo zit je niet vast aan wat er is. Er zijn altijd mogelijkheden, maar die moet je wel visualiseren.

Als je denkt dat iets onmogelijk is dan zal je brein er alles aan doen om dat te bewijzen.

Het omgekeerde is gek genoeg ook waar. Vaak komen er dan antwoorden en oplossingen uit onverwachte hoek.

Hoe je eruit ziet is het eerste wat mensen gebruiken om te evalueren wie ze voor zich hebben.

En hoe je er van buiten uitziet heeft invloed op hoe je je van binnen voelt.

Twee mooie motieven voor als je ’s ochtends voor de spiegel staat.

Een van de beste dingen die je kunt doen om de wereld te verbeteren is jezelf verbeteren.

Besluiten is vrijheid. Besluiteloosheid is kwelling.

Deze hoorde ik laatst, klinkt iets serieus maar er zit veel in.

“We lopen op onze tenen door het leven,in de hoop het veilig tot onze dood te kunnen volhouden”.

Voorzichtigheid is vaak gevaarlijker dan we denken.

Vertrouwen is de moed om te geloven in iets wat je nog niet hebt gezien.

Onderstaande anecdote las ik op het blog van Rohan Rajiv. Het is uit een talk van spiritueel leider Jiddu Krishnamurthi.

—————————

Part way through this particular talk, Krishnamurti suddenly paused, leaned forward, and said, almost conspiratorially, “Do you want to know what my secret is?” Almost as though we were one body we sat up, even more alert than we had been, if that was possible. I could see people all around me lean forward, their ears straining and their mouths slowly opening in hushed anticipation.

Krishnamurti rarely ever talked about himself or his own process, and now he was about to give us his secret! He was in many ways a mountaintop teacher—somewhat distant, aloof, seemingly unapproachable, unless you were part of his inner circle. Yet that’s why we came to Ojai every spring, to see if we could find out just what his secret was. We wanted to know how he managed to be so aware and enlightened, while we struggled with conflict and our numerous problems.

There was a silence. Then he said in a soft, almost shy voice, “You see, I don’t mind what happens.”

Ik deel de mening van Rajiv dat  leren om beter te leven is leren om vrede te hebben met de dingen die we niet kunnen beïnvloeden.

Zo waar.

De oliebaron Rockefeller was niet bezig met boren, vaten vullen of deze verplaatsen en verkopen. Zijn werk bestond uit het nemen van goede beslissingen.

Daarvoor nodig is ruimte in het hoofd. Tijd alleen en de rust om een probleem goed te kunnen begrijpen.

Wat hij dus deed was niet met zijn handen, maar het zijn hoofd. Dat was dan ook waar hij het meeste mee bezig was. Tijd alleen en de dingen goed uitzoeken.

Waar zijn wij het grootste deel van de dag mee bezig? Met onze handen of ook in rust met ons hoofd?

Er zit een verschil tussen het beoordelen van voortgang, en voortgang. Minder van het eerste zorgt mogelijk voor meer van het tweede.

“Er is een enorme ruimte tussen ons, en deze wordt steeds verder gevuld met alles wat we niet tegen elkaar zeggen”.

Uit de film, Mr. and Mrs. Smith

“Het ligt volledig bij mij hoe ik de maanden ga leven die ik nog heb. Ik zal moeten leven op de rijkste, diepste en meest productieve manier”. — Oliver Sacks

Ons dingetje is dat we denken dat we nog eindeloos of voor altijd hebben. Omdat het eindpunt niet vast staat, maakt het niet uit of we niet elke dag leven alsof het onze laatste is. Dat hoeft geen drama te zijn. Als we er maar vol voor gaan.

Waar zou je heen moeten gaan om te krijgen wat je al hebt?

Veel mensen blijken banger dat hun geld opraakt dan dat ze hun leven verkwisten aan dingen die er niet toe doen.

Daar zit de knop die om moet. De grootste angst hoort te zijn dat we ons leven verdoen, niet ‘heb ik zoveel euro’s op de bank als ik 80 ben’.

Het boek met de wat angstaanjagende titel ‘Die with Zero’ van Bill Perkins is verfrissend. Geld blijkt tijdens het leven meer waard te zijn dan erna. Dit lijkt logisch, maar toch sparen we ons suf.

Laatst vroeg iemand, ‘krijg jij nou een commissie als je boeken aanbeveelt?’ Goede vraag. Het antwoord is nee. Dit blog is niet commercieel en ik verdien er niet mee.

“Als je een betekenisvol leven gaat leven, dan is de ultieme afspraak die je maakt met jezelf ‘het volgen van een discipline in de dingen die ik regelmatig ga doen, omdat ze ertoe doen, zelfs als ik er geen zin in heb’. En dat is de grootste binaire nul-naar-één draai die zich manifesteert bij het creëren van dat leven”. — Cal Newport

Deze Amerikaanse computerwetenschapper vertelt hier over digitaal minimalisme. Zodra we geen slaaf meer zijn van de apps op onze telefoon is het veel makkelijker om gedisciplineerd de dingen te doen die we belangrijk vinden. En die ons helpen een zinvol leven te leiden.

Verwacht dat dingen die ertoe doen langer duren. De mythe dat iemand of iets opeens succesvol is, is precies dat: een mythe.

Een bloemknop verandert ook niet plotsklaps in een bloem. Het bloeien is het meest fascinerende. In onze cultuur zijn we dat tragisch genoeg veelal kwijtgeraakt. Alles moet snel.

We vergeten dat tijdens groei ons karakter wordt gevormd, en daarmee onze bestemming.

Het is soms lastig net zo gedisciplineerd te zijn met onze slaap als ons werk.

Voor sommigen is weinig slaap zelfs een manier om te laten zien hoe veel we voor elkaar krijgen met een paar uurtjes slaap. Eigenlijk is het meer een falen van inzien dat voldoende slaap juist een teken van zelfrespect is.

Niets is belangrijker dan mentale gezondheid en het is de fundering van alles wat we doen.

Voor wie meer wil weten over hoe belangrijk slaap is kan ik boek aanbevelen  ‘Why We Sleep’ van  ‘slaapprofessor’ Matthew Walker. Ruim voldoende slaap verandert alles.

Er wordt vaak vergeten hoe oncomfortabel het is om op het hek te zitten.

Doe mee of blijf weg. Tijd verdoen door op het hek te zitten verspilt veel meer emotie dan je zou verwachten als je er vol in gaat.

Bovenstaand is min of meer letterlijk overgenomen van het blog van Seth Godin. Zo waar. Twijfel, wel – niet, voordelen – nadelen, wat als het mislukt? Of wat als het lukt? Die vragen hoeven niet gesteld te worden, door van het hek af te komen, en mee te doen.

Zorg dat je rustmomenten inbouwt in je leven. Mediteren, wandelen of hardlopen, de natuur in. De mooiste dingen gebeuren als je hoofd leeg is.

Doe niets uit schuldgevoel, voor geld, of status of voor goedkeuring.

Doe alleen waar je hart blij van wordt.

Soms zit je in een situatie en dan besef je eigenlijk hoeveel geluk je hebt. Ik lag ruim een uur in een MRI apparaat voor een aantal hersenscans in het Leidsch Universitair Medisch Centrum. Een hoop indrukwekkend lawaai in alle toonsoorten en compleet stil liggen, anders mislukken de foto’s.

Terwijl ik daar lag en af en toe de instructies hoorde, dacht ik aan al die patienten die dit ook doormaken. Soms vol angst over de uitslag. Of verdrietig omdat ze al weten dat het mogelijk foute boel is. Hun leven hangt aan een zijden draadje. Nog maar zo kort te gaan en zoveel dingen niet meer kunnen doen. Alles wordt dan opeens heel helder over wat belangrijk is, en wat niet.

Voor mij was het iets anders. Ik deed als vrijwilliger mee aan een onderzoek waarbij hersenen van gezonde mensen worden vergeleken met die van patienten met een bepaalde neurologische aandoening. Toch ontkwam ik niet aan de gedachte dat ik daar ook had kunnen liggen, niet als persoon in de ‘controlegroep’, maar als patient.

Op dat moment daar in die enorme lawaaierige witte buis voelde het dus als een enorm cadeau dat ik mee mocht doen. Niet alleen om de onderzoekers te kunnen helpen, maar vooral omdat elke dag dat ik kan leven zonder een hersenaandoening, een geschenk van onschatbare waarde is. Het gaat me zeker helpen met het kiezen van de juiste dingen, en met het negeren van dat wat er niet (meer) toe doet.

Ik kan het overigens iedereen aanraden om eens mee te doen als vrijwilliger in een medisch onderzoek. Het kan je perspectief verruimen over je mogelijkheden en je prioriteiten in je leven.

Wees vrijgevig met je tijd en je bronnen, en geef ‘credit’ aan mensen van wie je hebt geleerd. Maar wees bovenal vrijgevig met je woorden. Het is zoveel makkelijker om kritiek te geven dan een compliment.

Het is steeds goed te onthouden dat er een mens zit achter elk individu die iets gemaakt heeft. Of dat nu een blogpost is, of een boek, een kunstwerk of een nieuw initiatief op het werk.

Begrijpen en begrepen worden is één van de mooiste geschenken in het leven.

Maya Angelou heeft gezegd: “Als mensen je laten zien wie ze zijn, geloof ze”.

Een variant kan zijn: “Als mensen je laten zien wie jij bent, geloof ze dan niet”.

Jij bent de enige bewaker van je eigen integriteit. De aannames van mensen die de tijd niet nemen om je te leren kennen, die laten veel meer over hen zien, dan over jou.

Er zijn tientallen, honderden kappers, autogarages en tandartsen om uit te kiezen. Ze doen allemaal ongeveer hetzelfde, maar net even anders. Soms zijn we bereid om op de wachtlijst te staan om door die ene specialist geholpen te kunnen worden.

Eigenlijk verkopen al die mensen niet dat waar ze goed in zijn. Ze verkopen iets waar mensen een enorme behoefte aan hebben; zorg, aandacht, verbinding en liefde. Liefde voor het vak, en voor ons. Dit maakt het product of de dienst van iets gewoons in iets bijzonders.

Je bedrijf heeft meer nodig van dat. Niet meer opties, smaken of kleuren. Gewoon een beetje meer liefde.

Niemand vertelt dit beter dan Bernadette Jiwa. Haar boekje ‘Make your Idea Matter’ en haar blog zijn een levend bewijs dat kennis, aandacht en liefde elkaar aanvullen.

Hoe we onze dagen invullen, zo vullen we ons leven in.

Stel je eens voor wat je allemaal voor elkaar zou krijgen als je niet zo gefocussed zou zijn op altijd druk zijn.

Snel lezen is niets anders dan signaleren. Hiermee kun je kijken of het de moeite van het lezen waard is. Duik er vervolgens langzaam en diep in.

Het gaat er niet om hoe snel je leest maar wat je opneemt wat ertoe doet.

Aanwezigheid en aandacht is prijzenswaardiger dan productiviteit.

Er is een verschil tussen proberen er goed uit te zien en goed zijn.

Het verschil is proberen om goed te worden of er goed uit te zien.

Af en toe hierbij stilstaan helpt om goed te worden.

“Erkennen dat de reacties van anderen niet bij jou horen is de enige gezonde manier van creëren. Als mensen genieten van wat je maakt, geweldig. Als mensen negeren wat je hebt gemaakt, jammer. Als mensen niet begrijpen wat je hebt gecreëerd, zit er niet over in. En als mensen haten wat je hebt gemaakt? Wat nu als mensen je er om aanvallen, je intelligentie in twijfel trekken en je kwade bedoelingen toedichten, en je naam besmeuren? Lach gewoon, en raad ze zo beleefd mogelijk aan, hun eigen kunst te gaan maken. En ga dan gewoon koppig door met het maken van je eigen kunst”. — Elizabeth Gilbert

Af en toe dit lezen geeft veel kracht en energie door te gaan met waar ik in geloof.

Zoveel is gezegd over mindfullness. Gisteren overleed spiritueel leider Thich Nhat Hanh. Mindfullness is in de ‘mode’ en toch is het veel meer dan iets wat je ‘probeert’ of doet, omdat anderen het doen.

Dit is een hele fijne inleiding met een paar oefeningen die makkelijk te doen zijn. En bij mij in elk geval resoneren. Geluk en plezier, zo dichtbij.

Het beste ding dat je voor jezelf kunt doen is anderen helpen aan succes.

Het gaat er niet om wie je denkt dat je bent of wie je wil zijn. Je bent wat je consistent doet.

Het is onvoldoende de juiste woorden te zeggen en zelfs maar de goede dingen te denken. Alleen de eruitvolgende acties tellen.

Prijs is voor zowel opdrachtgevers als leveranciers vaak flexibel. Zeker voor freelancers en MKBers, wanneer een klant op zoek is naar de laagste prijs. Als leverancier kun je daarin meegaan. Het kost steeds tijd en energie om af te wegen of goedkoper zijn zin heeft als actie om de klant te behouden of de opdracht binnen te halen.

Wat we wel eens vergeten is dat al die keren dat we dat doen, we tijd en moeite investeren. Heen en weer gaan, en onderhandelen kost geld. Omdat het tijd kost en omdat als je schikt voor een lagere prijs je dan minder marge hebt. Een onderdeel van ons werk is dan het zijn van onderhandelaar.

Dit probleem verdwijnt als de prijs vast staat. Dit is wat het kost en kijk maar of je daar wat mee kunt. Absoluut zullen er dan enkele klanten die hadden gewild dat je een fractie goedkoper bent een deurtje verder gaan.

Het grote voordeel is dat dit hele spanningsveld en de daarbij behorende hoofdpijn verdwijnen en je kunt focussen op doen waar je goed in bent.

Eenzaamheid heeft meer te maken met onze eigen percepties dan met hoeveel mensen we om ons heen hebben. Net zo makkelijk ben je pijnlijk alleen als je omgeven bent door mensen als het is om tevreden te zijn met weinig sociaal contact. De kwaliteit van de mensen in ons leven is belangrijker dan de hoeveelheid en de frequentie waarmee we anderen zien.

De échte intelligentietest wordt goed doorstaan naarmate je beter in staat bent om niet conformistisch te zijn om het juiste te doen.

Een vriend gaf me een tijdje terug het boek 21 Dagen niet klagen van Kevin Weijers. De challenge die hij ons voorlegt komt erop neer dat je 21 dagen niet klaagt, niet roddelt en niet vloekt. Dat is nogal een opgave maar werkt uitermate louterend.

Eén van de dingen die Kevin opviel nadat hij uiteindelijk erin slaagde om het 21 dagen vol te houden was dat anderen opeens stoppen met naar mij te klagen.Ik moet de 21 dagen nog volmaken, maar mijn leven ziet er nu al stukken beter uit.

Ik kan het boek, en de challenge aanbevelen.

Het is onmogelijk om alles te leren over alles.

De wijzere leerling begrijpt welke keuzes belangrijk zijn. Het gaat om prioriteiten vervolgens afstemmen, de basisdingen leren en kennis verdiepen.

Volgens Henry David Thoreau hoef je alleen maar een principe te begrijpen, en niet altijd alle details. Dat is een opluchtende gedachte.

“De grote problemen in de wereld zijn het gevolg van het verschil tussen hoe de natuur werkt en de manier waarop mensen denken”. Gregory Bateson.

Een mooi plaatje hierover staat hier in een bijdrage van Kyle Kowalski’s website Sloww.

“Leef eenvoudig zodat anderen eenvoudigweg kunnen leven.” – Mahatma Gandhi

Zonder dat we nu meteen een man in een gewaad zien die van de lucht lijkt te leven en zonder enige aardse bezittingen, is dit toch een nadenkertje. De wereld drijft op economische groei. Dat vertaalt zich in sneller, meer en goedkoper. Vooral ‘meer’ baart zorgen.

De mensheid groeit gestaag en in 2050 zijn we met 10 miljard. India is naar verwachting in 2022 het land met de meeste inwoners en de groei lijkt niet te stuiten.

In het Westen doen we aardig mee, niet door bevolkingsgroei, maar door steeds meer te willen kopen en hebben. Er zijn statistieken die duidelijk maken dat een kwart van alle aangekochte nieuwe kleding nooit wordt gedragen.

De consumeerzucht van de mensheid eist een tol. De aarde kan niet oneindig blijven produceren. En dan hebben we het niet eens gehad over de CO2 uitstoot en de opwarming van de aarde die hiermee gepaard gaan.

Eenvoudig leven hoeft niet te betekenen op een houtje bijten. Wat het wel kan zijn is steeds eerst  nadenken of iets wel nodig is.

Over een jaar zou je willen dat je vandaag was begonnen. –Karen Lamb

Als de belangen groter worden, dan is het niet nemen van doordachte risico’s het meest riskante wat we kunnen doen.

Succes volgt vaak uit het zetten van een verkeerde stap in de juiste richting. — Al Bernstein.

Daar kan ik het wel mee eens zijn. We proberen alles altijd goed te doen, en te plannen en toch gaat er wel eens wat mis. En soms zorgt dat voor een onverwachte doorbraak, en succes.

Op deze manier is bijvoorbeeld penicilline ontdekt, door een fout te maken met als onverwacht resultaat een ontdekking die veel levens ging redden. Fouten maken loont dus.

Het grootste gevaar in het leven is dat je mogelijk teveel voorzorgen neemt. – Alfred Adler

Dit is meteen de bestaansgrond voor verzekeringen tegen de gevolgen van een onzekere toekomstige gebeurtenis. Sommige verzekeringen zijn verplicht, zoals wettelijke aansprakelijkheid voor auto’s of de ziektekostenverzekering. De meeste verzekeringen zijn onnodig en veroorzaken door onvoorzichtig gedrag zelfs een verhoogde kans op het onheil.

Een belangrijke les van Adler is dat teveel voorzorgen nemen en zorgen maken de kans op een leven vol leven doet verkleinen. Hoe vaak zijn we nog onbezorgd en moedig als een kind?

Een Belgische luchtvaartmaatschappij blijkt 3000 vluchten leeg of zo goed als zonder passagiers te hebben laten doorgaan. Dit omdat ze anders hun ‘landingsrechten’ kwijtraken op bepaalde bestemmingen. Bij het moederbedrijf Lufthansa zou het zelfs om 18.000 vluchten gaan. De CO2 uitstoot is onvoorstelbaar groot. Daar kunnen we als individu natuurlijk niets aan doen, al zouden we het willen.

Wat wel kan is een eigen mok meenemen naar het werk. En daaruit koffie of thee drinken in plaats van uit wegwerpbekers. Miljoenen Chinese fabrieksarbeiders eten van eigen borden en nemen hun servies ’s avonds weer mee naar huis.

Een eigen mok mee naar de zaak scheelt volgens de NOS 19 miljoen wegwerpbekers per dag of 7 miljard per jaar. Waarom wachten tot dit wetgeving wordt? Een statement naar de werkgever kan vanuit de werknemer beginnen.

Of je bent een klant, of je hebt een klant. Door je klanten te kiezen, kies je in feite je toekomst. En dit bepaalt de inhoud en de kwaliteit van het werk dat je doet of maakt.

Goede klanten willen niet goedkoper, maar beter. Ze willen dat jij bent wie je kunt zijn – het gaat niet alleen om geld maar om de mindset.

Dit geldt net zo goed voor mensen in loondienst. Kies je werkgever, kies je toekomst.

Klagen is negatief uitlaten over iets, zonder de intentie iets te willen doen om het op te lossen (naar Rico Schuijters, topsportpsycholoog).

Klagen kost energie omdat het onze aandacht vraagt. Hoe zinvol is het dan om te klagen, terwijl we onze aandacht kunnen richten op iets dat we wél kunnen veranderen?

Mensen die handelen om anderen verder te helpen (of de groep waartoe zij behoren), dienen uiteindelijk ook hun eigen belang.

Simpel gezegd: je wordt er beter van door goed te doen.

Probeer eens een nieuwe filosofie of levenshouding of mening, zoals kijken naar hoe nieuwe kleding past.

Onthoud echter dat als iets vandaag goed past, dat dat niet hoeft te betekenen dat het morgen ook past. En dat iets dat vandaag te klein of te groot is, in de toekomst mogelijk wel lekker zit.

Er zijn geen regels en wetten die universeel gelden, inclusief deze.

Vaak laten we ons tegenhouden door regels en gewoonten terwijl dat helemaal niet nodig is. Niets geldt altijd en voor iedereen. Uitzonderingen daargelaten zoals zwaartekracht.

Bepaalde regels en wetten zijn uiteraard nodig om te zorgen dat we elkaar geen kwaad doen. Dat spreekt voor zich. Maar er zijn zoveel tradities die we hoog houden zonder dat we daar iets mee opschieten. Of waar we last van hebben.

Abraham Lincoln zei ‘Ik heb nooit een beleid gevoerd dat altijd kon worden toegepast. Ik heb simpelweg geprobeerd om te doen wat op dat moment het verstandigste leek’.

Als je betere antwoorden wilt, moet je betere vragen stellen.

Maria Popova’s blog dat elke zondag binnenkomt gaat vandaag over een aantal schrijvers en filosofen met tips en ideeën om veel dingen in het leven beter te kunnen relativeren. En die ons helpen om een beter mens te zijn. Eén van de schrijvers die deze bijzondere blogster aanhaalt is Leo Tolstoy.  Tolstoy schreef zijn ‘Wijsheids Kalender’, een verzamelwerk van gedachten van anderen met zijn eigen commentaar.

Een van die bijdragen gaat over vriendelijk zijn.

“Hoe aardiger en bedachtzamer iemand is, hoe meer vriendelijkheid hij vindt bij anderen.”

“Vriendelijkheid verrijkt ons leven; met vriendelijkheid worden mysterieuze dingen duidelijker, moeilijke dingen worden makkelijk, en saaie dingen worden opgewekt.”

“Je moet vriendelijk reageren als iemand je kwaad doet, en je zult in die persoon het plezier weghalen dat hij heeft van kwaadaardig gedrag”

“Vriendelijkheid is voor je ziel wat gezondheid is voor je lichaam; je bent je er niet van bewust dat je het hebt”.

“Niets kan ons leven, of het leven van anderen, mooier maken dan oneindige vriendelijkheid”.

Vriendelijkheid levert meer energie, en het is gewoon gezelliger.

Eén van de voordelen van klimaatverandering is windsurfen in december. Ik  windsurf ruim 40 jaar en niet eerder deed ik dat in hartje winter. Op oudjaarsdag ging dat prima met 14°C. Dit is leuk maar tegelijk alarmerend.

Foto ©Ger Smit

We horen allemaal de verhalen over scenario’s. Opwarming met 1°C, 1,5°C of 2°C. En over de potentiële gevolgen. Het gaat een beetje langs ons heen. Het is ook lastig, iedereen zegt iets anders. Of we negeren het omdat het probleem te groot lijkt.

Maar de voornaamste oorzaak is dat klimaatopwarming te geleidelijk is. En de negatieve gevolgen lijken te ver in de toekomst om ons er zorgen over te maken. Dit is een illusie.

Gister werd ik wakker. Als ik midwinter prima kan windsurfen op de Noordzee zonder het koud te krijgen, dan is er iets aan de hand met de planeet dat onze aandacht nodig heeft. Het is een signaal.

Wordt 2022 het jaar waarin we de keuze  maken of we CO2 en broeikasgasuitstoot negeren? Of komen we in actie? Ondanks het feit dat het probleem niet ons probleem lijkt te zijn. Daar komen we pas vertraagd achter, over 20 jaar bijvoorbeeld. Maar als we tegen die tijd in januari in een t-shirtje buiten lopen, dan zijn we écht te laat. Hoe leggen we dat dan uit aan de jongere generatie?

Die vragen gingen gek genoeg door mij heen toen ik op de golven voor de kust heen en weer surfte.

In 2022 zal ik op zondag een kleine tip geven over hoe we onze broeikasgas voetafdruk kunnen verkleinen. Als 7 miljard mensen, in 2050 zijn dat er 10 miljard, op deze manier bijdragen, dan kan er beweging in de goede richting ontstaan.

Tip 1. Schaf goede fietstassen aan. Op deze manier is er excuus minder om de auto in plaats van de fiets te pakken voor boodschappen. Benzinemotoren stoten aanzienlijk meer CO2 uit tijdens het opwarmen van de motor. Deze is pas goed warm na 10-15 kilometer.

Dit laatste blog van 2022 wijd ik aan de juiste dingen doen, op het goede moment. Geinspireerd door Seth Godin’s blog, ‘Verspil de goede dagen niet.’

Dit vergeten we soms. Andermans noodsituaties zijn vaak onze prioriteiten.

“Als je je creatief voelt, doe de boodschappen morgen.

Als je je fit en energiek voelt, neem een dag vrij om te surfen.

Als je geinspireerd raakt, schrijf het op.

De kalender hoort  bij de anderen. Hun schema is niet jouw schema, tenzij het je helpt te komen waar je heen gaat.”

Het beste antwoord is vaak “je hebt waarschijnlijk gelijk”.

We winnen er niets mee als we een strubbeling met iemand hebben over iets dat er niet toe doet.

Discipline is betrouwbaarder dan motivatie.

Alle energie die gaat zitten in wat er niet toe doet gaat ten koste van wat er wel toe doet.

“Als je volledig wil genezen van kranten, lees eens een jaar de krant van vorige week.” — Nassim Taleb.

Als je stopt met het lezen van het nieuws dan kom je er pas achter hoe slecht geinformeerd mensen zijn die het nieuws lezen. Je aandacht heeft waarde voor nieuwsmakers. Als je weet dat het waarde heeft, waarom zou je het besteden aan iets dat morgen totaal onbelangrijk is?

Het is lastig van nieuws af te blijven. We zijn bang voor de stilte, bang om alleen te zijn met onze gedachten. Wat helpt is meer bezig te zijn met denken en produceren. En minder met consumeren. Stoppen met consumeren van nieuws is een goede start.

De mensen om ons heen, met wie we een band hebben, zijn een afspiegeling van waar we zelf in geloven. En tegelijk zijn ook wij spiegels waar zij zich in herkennen. Relaties zijn dus een belangrijk instrument voor groei. Als we eerlijk kijken naar onze relaties dan leren we ook veel over hoe we die hebben laten ontstaan. We kunnen dus groeien door goed te kijken naar wat we willen leren, en afleren. Relaties spelen daarin een belangrijke rol.

We consumeren  producten en diensten. Die zijn niet allemaal na een nacht uit de grond gestampt.

Dat duurt meestal maanden, soms jaren.

En de ervaring die we hebben, is soms maar enkele minuten.

En de kritiek leveren we vaak in enkele seconden.

Wat kunnen we leren? Ook voor en van onze eigen processen?

Geniet van het maken van je product of dienst. Daar besteden we namelijk de meeste tijd aan.

Als je iets (nieuws) probeert verplaats je je dan in de schoenen van de maker.

En als je dan kritiek geeft, probeer dan om het constructief te maken. Waar de maker iets aan heeft.

Een piloot heeft tijdens het opstijgen en landen het liefste tegenwind. Dit zijn de meest kritieke momenten tijdens een vlucht. Tegenwind, en niet wind mee, geeft tegendruk die de aerodynamiek ten goede komt.

Een interessante en vaak behulpzame metafoor voor als het even lastig wordt. Bij dingen beginnen, of afmaken bijvoorbeeld.

Mensen vinden afzien niet erg, in feite gedijen ze er goed onder. Wat ze wel vervelend vinden is niet nodig gevonden worden. De moderne samenleving heeft de kunst geperfectioneerd zodat mensen zich niet nodig voelen. Het wordt tijd dat dit stopt. – Sebastian Junger

Krachtig.

We dragen de wonderen in ons die we buiten zoeken. Rumi

Je kunt beter falen in iets waar je van houdt dan een succes zijn in iets wat je haat. – George Burns

Meestal is niet iedereen in het team het eens met bepaalde besluiten en acties. Zelfs als er voldoende verschillend talent met gezond verstand aanwezig is, houden sommigen hun mond. Dit doen ze omdat zij met de macht in de regel mensen belonen die het met hen eens zijn. En anderen straffen die tegen hen ingaan.

Wat is uiteindelijk beter? Spreken of zwijgen?

Als iets fout gaat, dan proberen we meestal om te voorkomen dat precies hetzelfde het opnieuw gebeurt. Maar de meeste rampen gebeuren meestal niet vlak na elkaar. Wat effectiever zou kunnen zijn is door ons eenvoudigweg te laten verrassen door het leven, in plaats van dat we verwachten dat het verleden zich herhaalt.

Karakter is in staat zijn om door te pakken nadat het eerste enthousiasme is geluwd. – Onbekend.

Als geïnteresseerde in eenvoudige dingen die me helpen gezonder te worden, kwam ik een onderzoek tegen over regelmatig bewegen en (licht) sporten. Zeker in het licht van de recente ontwikkelingen op het gebied van luchtwegaandoeningen vond ik dit interessant.

Mensen die regelmatig sporten, dwz 5 of meer dagen per week, hebben een 46% lagere kans om verkouden te worden dan mensen die een doorgaans zittend bestaan leiden. Onder deze groep vallen mensen die 1x per week of minder sporten. Dat betekent dat regelmatig bewegen leidt tot de helft minder virale infecties. En als ze dan ziek worden, dan is dat met veel minder heftige gevolgen. Bovendien is het aantal ziekdagen 41% minder.

Dit zette me wel aan het denken over wat ik zelf kan doen om me weerbaarder te maken.

Soms heb je wind mee en soms tegen. De truc zit ‘m in gewoon ons best blijven doen, ook met tegenwind.

Het is niet de windrichting of de kracht van de wind die bepaalt of we verder komen, maar de stand van de zeilen.

Er is maar één vorm van succes, namelijk in staat zijn je leven op je eigen manier in te richten, en te leven.

Je hoeft eigenlijk alleen maar de richting te weten waar je heen wil. Niet de eindbestemming. De richting is voldoende om de eerst volgende stap te zetten.

Een belangrijke voorwaarde voor succes is in staat zijn om van gedachten te veranderen. Veel ideeën zijn slecht, tot ze goed zijn. En er zijn veel goede ideeën, tot ze slecht blijken te zijn.

Soms is het moeilijk om eerlijke feedback te geven. Misschien willen we de ander niet kwetsen en zijn we voorzichtig.

Ik heb gemerkt dat het geven en ontvangen van een reactie beter wordt verdragen als deze aan twee voorwaarden voldoet. Het is direct en gemotiveerd door een krachtige persoonlijke wens om te helpen.

Als we ervan uitgaan dat de feedback van de ander daaraan voldoet, dan is het ontvangen ervan ook makkelijker.

Stel je eens voor dat het leven altijd haar best doet om in je voordeel te werken, ook als het tegen lijkt te zitten.

Succesvolle mensen beginnen voordat ze er klaar voor zijn.

De beste besluiten hebben vrijwel nooit een onmiddelijke beloning of effect.

Praat niet over wat je in het verleden hebt gedaan.

Praat niet over wat je gaat doen in de toekomst.

Praat alleen over wat je nu aan het doen bent.

Als we een mogelijke consequentie niet kunnen accepteren, hoe onwaarschijnlijk ook, dan zullen nooit zaadjes planten.

― Warren Buffett

“De meeste mensen grijpen nooit naar de telefoon. De meeste mensen bellen nooit en vragen. En dat onderscheidt soms mensen die dingen doen van hen die er alleen maar over dromen. Je moet handelen. Je moet bereid zijn om te falen. Met mensen bellen of een bedrijf starten, als je bang bent om te falen, dan kom je niet erg ver”. – Steve Jobs

Ik moest hieraan denken toen ik hoorde wat een begeleider zei tegen een groep padvindertjes.

“Als jullie net zo hard zouden werken aan dingen die je moeilijk vindt als dat je ze vermijdt, dan zou je niet te stoppen zijn”.

We zijn eigenlijk allemaal nog steeds padvinders..

Wie kennen we die door een bliksem is geraakt? Waarschijnlijk niemand. De kans dat dat gebeurt grenst namelijk aan nul. Toch hopen we dagelijks dat iets vergelijkbaars gebeurt, tegen beter weten in.

Meedoen met loterijen is zoiets. De kans dat de hoofdprijs wordt gewonnen is minimaal. Week na week, maand na maand, krasloten kopen of aan andere nationale loterijen meedoen, en winnen, is als door de bliksem te worden getroffen.

We vertellen onszelf: elke keer is er een kans, hoe klein ook, dat ik de jackpot binnenhaal. Dit is waar.

Wat ook waar is; we geven elke keer geld uit, we krassen en we verliezen. We doen mee aan de grote trekking, en we verliezen. Vaker dan we winnen. Ons gedrag leidt tot dit resultaat. Een kraslot krassen is vergelijkbaar met hopen dat de bliksem ons raakt.

Bovenstaand gaat natuurlijk helemaal niet over loterijen of blikseminslag. Het is een metafoor die laat zien dat als we ergens op hopen zonder in actie te komen, de uitkomst vrijwel gegarandeerd hetzelfde is als binnenlopen op een kraslot.

Bijvoorbeeld in een vergadering iets belangrijks willen zeggen, maar het niet doen.

Of door het leven gaan en hopen dat mensen ons ‘ontdekken’ of onze ideeen opmerken, terwijl we ons gedeisd houden.

Terwijl we gewoon alleen ons werk doen, zonder extra moeite te steken om op te komen voor wat we belangrijk vinden.

Dat we ons niet blijven ontwikkelen en nieuwe dingen leren, en binnen onze veilige zone blijven.

Dat we geen belangrijke besluiten durven te nemen die ervoor zorgen dat we ergens voor staan.

Dat we niet met trots kunnen zeggen: “hier, dit is wat ik heb gemaakt, waar ik trots op ben”.

Dat we het gevoel hebben; “ik ben (mede) verantwoordelijk voor de verandering die ik wil zien. En ik wacht niet af tot een ander iets doet.

Het is in theorie mogelijk dat als we onze nek niet uitsteken en blijven waar we zitten, dat de dingen positief veranderen. Maar we kunnen ons ook afvragen, net zoals met het kraslot of de bliksem, hoe groot is de kans dat als we keer op keer doorgaan met wat we (niet) doen, dat er dingen beter worden?

We moeten weer de baas worden over onze agenda.

Zodat andersmans noodsituaties niet onze prioriteiten blijven.

De lege ruimtes in de dag lijken onmogelijk omdat we zijn gehypnotiseerd door de valse aanname dat we constant moeten reageren op de behoeften van anderen.